Nadwaga u kota - przyczyny i konsekwencje zdrowotne

Nadwaga u kota - jak rozpoznać?

Koty potrafią bardzo skutecznie maskować zmiany w masie ciała, dlatego opiekunowie często zbyt późno zauważają, że pupil przybrał na wadze. 

Jak koty „ukrywają” nadwagę?

• Futro – koty długowłose i półdługowłose (np. maine coon, norweski leśny) mogą nosić dodatkowe kilogramy, a ich obfita sierść skutecznie maskuje brak talii czy obwisły brzuch.
• Pozycje spoczynkowe – koty często leżą zwinięte w kłębek lub rozciągnięte na boku, co utrudnia ocenę sylwetki.
• Brak wyraźnych kości – u wielu kotów żebra czy biodra nie są mocno zaznaczone nawet przy prawidłowej wadze, co utrudnia wizualną ocenę.
• Delikatne zmiany zachowania – kot z nadwagą może niechętnie wskakiwać na meble, więcej spać lub unikać intensywnych zabaw, ale opiekun często przypisuje to wiekowi lub temperamentowi.

Jak rozpoznać nadwagę?

• Dotykowa ocena sylwetki – u kota o prawidłowej masie ciała żebra powinny być łatwo wyczuwalne pod cienką warstwą tkanki tłuszczowej. Jeśli trzeba mocno naciskać, to znak, że kot może mieć nadwagę.
• Brak talii – patrząc z góry, powinieneś zauważyć delikatne przewężenie w okolicy lędźwi. Jeśli sylwetka kota przypomina owal lub prostokąt, to niepokojący sygnał.
• Obwisły brzuch – u niektórych kotów występuje fizjologiczna „kieszonka tłuszczowa” między tylnymi łapami, ale jeśli brzuch staje się ciężki, pełny, wyraźnie zwisający – może to być objaw nadwagi lub otyłości.
• Zmniejszona aktywność – kot z nadwagą szybciej się męczy, może rezygnować z ulubionych miejsc na wysokości czy aktywnych zabaw.

Pamiętaj: oceniaj kondycję kota nie tylko wzrokiem, ale również dotykiem. Jeśli masz wątpliwości, najlepiej skonsultować się z lekarzem weterynarii, który oceni sylwetkę kota w skali BCS (Body Condition Score).

Najczęstsze przyczyny nadwagi u kota?

Nadwaga u kota zwykle nie jest wynikiem jednego czynnika, lecz skutkiem długotrwałego działania kilku czynników jednocześnie. Do najważniejszych należą: nieprawidłowa dieta, brak aktywności, zmiany hormonalne po zabiegu kastracji lub sterylizacji, wiek, a także choroby, które wpływają na metabolizm. 

Zła dieta i nawyki żywieniowe

Jedną z głównych przyczyn nadwagi u kota jest niewłaściwe odżywianie, czyli podawanie zbyt kalorycznej karmy dla kota, nieodpowiednie bilansowanie posiłków lub podawanie jedzenia w nadmiernych ilościach. Najczęstsze błędy opiekunów, to:

• karmienie „na oko”, bez kontroli porcji,
• zapewnienie stałego dostępu do karmy (miska zawsze jest pełna),
• podawanie zbyt wielu smakołyków,
• dzielenie się z kotem resztkami z talerza (np. wędlinami, serem, tłustym mięsem),
• wybór karmy niskiej jakości, bogatej w węglowodany i tłuszcze.

Warto pamiętać, że koty to zwierzęta mięsożerne i ich dieta powinna bazować na wysokiej jakości białku pochodzenia zwierzęcego. Karmy przeznaczone dla kotów z tendencją do tycia mają obniżoną kaloryczność, ale nadal muszą dostarczać niezbędnych składników odżywczych.

VET EXPERT OBESITY CAT saszetka 100g - mokra karma weterynaryjna dla kotów

Brak ruchu

Koty żyjące wyłącznie w domu (niewychodzące) często nie mają wystarczającej ilości aktywności fizycznej. Brak stymulacji i zabaw z opiekunem oraz przestrzeń, w której nie ma miejsca na swobodną eksplorację prowadzą do nudy, która u wielu kotów kończy się kompulsywnym podjadaniem. W efekcie nadmiar energii nie ulega spalaniu, a jest magazynowany w postaci tłuszczu.

Kiedy jesteś opiekunem kota niewychodzącego warto codziennie bawić się ze swoim pupilem, np. wędką, używać zabawek interaktywnych oraz część karmy podawać kotu w tzw. kulach-smakulach lub na matach spowalniających jedzenie albo w specjalnych labiryntach. Wszystkie wymienione sposoby oferowania karmy wymuszają na kocie dodatkową aktywność.

Kastracja i sterylizacja

Po zabiegu kastracji lub sterylizacji metabolizm kota ulega zmianie – spada zapotrzebowanie energetyczne, ale równocześnie często wzrasta apetyt. Jeśli opiekun nie zmieni diety lub nie zwiększy aktywności kota, ryzyko nadwagi znacząco rośnie.

Nie oznacza to, że każdy kot po zabiegu przytyje – ale wymaga to świadomego podejścia do żywienia i regularnej kontroli masy ciała. Pomocne może być wprowadzenie specjalistycznej karmy dla kotów po sterylizacji.

RAW PALEO STERILISED BEEF 100g- mokra karma dla kotów sterylizowanych - wołowina

Przykładem takiego produktu jest RAW PALEO Sterilised Cat od VET EXPERT – bezzbożowa karma na bazie kurczaka, tuńczyka i łososia, o obniżonej zawartości tłuszczu, z dodatkiem L-karnityny i tauryny. Receptura została opracowana tak, by wspierać utrzymanie prawidłowej masy ciała u kotów po zabiegu, jednocześnie dostarczając wszystkich niezbędnych składników odżywczych.

Wiek

Z wiekiem aktywność fizyczna kotów maleje, a ich metabolizm zwalnia. Starsze koty spędzają więcej czasu na odpoczynku, mniej się ruszają, a ich zapotrzebowanie kaloryczne jest niższe niż u młodszych osobników. Jeśli dieta nie zostanie odpowiednio dostosowana do tych zmian, łatwo może dojść do nadmiernego odkładania się tkanki tłuszczowej i masa ciała kota niepokojąco rośnie.

W ofercie VET EXPERT dostępny jest preparat GeriatiVet Cat, który wspomaga prawidłowe funkcjonowanie organizmu starszych kotów. Składniki tego suplementu zostały dobrane tak, aby chronić kota przed najczęściej występującymi problemami związanymi z wiekiem.

RAW PALEO ADULT CAT – sucha karma z indykiem i kurczakiem dla kotów dorosłych

Regularne monitorowanie wagi kota seniora jest bardzo ważne, ponieważ zarówno nadwaga, otyłość, jak i nagła utrata masy ciała mogą sygnalizować pogarszający się stan zdrowia.

Niektóre choroby

Nadwaga lub trudności w jej redukcji mogą być również objawem chorób metabolicznych i endokrynologicznych. W takich przypadkach konieczna jest diagnostyka i leczenie przyczyny, a nie tylko zmiana diety.

Najczęstsze choroby prowadzące do nadwagi lub zaburzeń metabolicznych u kotów:

• Niedoczynność tarczycy – rzadsza u kotów niż u psów, ale możliwa; spowalnia metabolizm i utrudnia spalanie tłuszczu.
• Cukrzyca – zaburzenia w gospodarce insulinowej mogą prowadzić do zwiększonego łaknienia i wzrostu masy ciała.
• Zespół Cushinga (nadczynność kory nadnerczy) – może objawiać się zwiększonym apetytem i otyłością brzuszną.
• Choroby stawów lub przewlekły ból – ograniczają aktywność kota, przez co trudniej utrzymać prawidłową masę ciała.

W przypadku podejrzenia choroby należy skonsultować się z lekarzem weterynarii i wykonać odpowiednie badania (krew, mocz, hormony).

Przeczytaj na blogu: Cukrzyca u kota - objawy i leczenie. Jakie są przyczyny?

Nieleczona nadwaga i otyłość u kota - negatywny wpływ na zdrowie

Gruby kot może wydawać się uroczy, ale nadmierna masa ciała to realne zagrożenie dla zdrowia. Nieleczona nadwaga prowadzi do szeregu poważnych problemów zdrowotnych, które znacząco obniżają jakość i długość życia Twojego kota. Otyłość wpływa negatywnie na pracę narządów wewnętrznych, układ kostno-stawowy, a także obciąża układ sercowo-naczyniowy i oddechowy.

Do najczęstszych powikłań otyłości u kotów należą:

• Stłuszczenie wątroby (lipidoza wątrobowa) – jedno z najpoważniejszych powikłań, często występujące u kotów otyłych, zwłaszcza po nagłym ograniczeniu jedzenia. To potencjalnie zagrażający życiu stan wymagający intensywnego leczenia.
• Choroby serca i układu krążenia – dodatkowa masa ciała zmusza serce do większego wysiłku, zwiększając ryzyko nadciśnienia i niewydolności krążeniowej.
• Cukrzyca typu II – nadmiar tkanki tłuszczowej wpływa na gospodarkę insulinową organizmu, co może prowadzić do insulinooporności i rozwoju cukrzycy.
• Problemy ze stawami i kręgosłupem – nadwaga obciąża układ ruchu, prowadząc do zwyrodnień, kulawizn i ograniczenia sprawności.
• Obniżona odporność i większa podatność na infekcje – organizm przeciążony nadmiarem tkanki tłuszczowej ma trudności z walką z chorobami.
• Zaburzenia oddychania i nietolerancja wysiłku – gruby kot szybciej się męczy, unika ruchu i w ten sposób powstaje błędne koło.
• Problemy dermatologiczne – koty otyłe mają trudności z higieną, co może prowadzić do stanów zapalnych skóry, otarć i infekcji.

Im dłużej zwlekamy z wizytą u lekarza weterynarii, tym trudniej poradzić sobie z nadwagą pupila, a co za tym idzie - zwiększa się ryzyko wystąpienia groźnych powikłań. Dlatego tak ważne jest, aby reagować jak najwcześniej i wspierać kota w powrocie do zdrowej sylwetki.

Jak odchudzić kota?

Jeśli Twój kot ma nadwagę, nie zwlekaj z działaniem. Otyłość jest chorobą, która wymaga konsekwentnego i świadomego podejścia. Odchudzanie kota powinno być procesem stopniowym i bezpiecznym – zbyt gwałtowna utrata wagi może doprowadzić do poważnych zaburzeń metabolicznych, np. stłuszczenia wątroby. Właściwe odchudzanie to połączenie zmiany nawyków żywieniowych, zwiększenia aktywności oraz regularnych kontroli stanu zdrowia.

Zapewnij więcej ruchu

Domowy kot, który spędza większość dnia na spaniu i leniwym obserwowaniu otoczenia, nie spali nadmiaru kalorii, nawet jeśli dostaje dobrze zbilansowaną karmę. Dlatego jednym z kluczowych elementów w walce z nadwagą jest zapewnienie kotu codziennej dawki ruchu.

Jak zachęcić kota do aktywności?

• Zorganizuj minimum 2–3 krótkie sesje zabaw dziennie (np. z wędką, piłeczką, myszką).
• Używaj zabawek interaktywnych, które pobudzają instynkt łowiecki.
• Ustaw drapak wielopoziomowy – nie tylko do ostrzenia pazurków, ale także jako miejsce wspinaczki.
• Schowaj karmę w zabawkach typu „kula-smakula” lub rozrzucaj porcje w różnych częściach mieszkania – niech kot się trochę nagimnastykuje, zanim znajdzie jedzenie. 

Nawet kilkanaście minut aktywności dziennie może znacząco poprawić kondycję kota i pozytywnie wpłynąć na długość życia kota.

Zmiana nawyków i żywienia

Aby skutecznie odchudzić kota, konieczna jest zmiana sposobu karmienia. 

• Odmierzaj porcje – nie dosypuj „na oko”, tylko stosuj się do zaleceń producenta lub lekarza weterynarii.
• Nie zostawiaj pełnej miski na cały dzień – podziel dzienną porcję na kilka mniejszych posiłków.
• Ogranicz przysmaki – wybieraj niskokaloryczne, specjalnie przeznaczone dla kotów z nadwagą.
• Zmień karmę na dietetyczną – karmy o obniżonej kaloryczności, bogate w białko i błonnik, a ubogie w tłuszcze są lepszym wyborem.

Zobacz karmy odchudzające dla kota

Wizyty kontrolne u lekarza weterynarii

Regularne kontrole u lekarza weterynarii to nieodzowny element procesu odchudzania kota. Specjalista:

• oceni ogólny stan zdrowia i kondycję zwierzęcia,
• wykona badania, jeśli istnieje podejrzenie chorób wpływających na wagę,
• pomoże ustalić bezpieczne tempo redukcji masy ciała,
• doradzi, jak dostosować dietę i aktywność do indywidualnych potrzeb kota.

Kontrole pozwalają także na ocenę postępów i wprowadzenie ewentualnych korekt w planie żywieniowym. Pamiętaj – otyłość jest chorobą, dlatego leczenie jej powinno być prowadzone pod nadzorem specjalisty.