Nieswoiste zapalenie jelit u psa (IBD) – objawy, przyczyny, leczenie

Nieswoiste zapalenie jelit (IBD) – co to?

IBD, czyli inflammatory bowel disease, to przewlekłe zapalenie przewodu pokarmowego, które dotyka zarówno jelita cienkiego, jak i jelita grubego. U psów objawia się najczęściej przewlekłymi zaburzeniami trawienia i wchłaniania, wynikającymi ze stanu zapalnego błony śluzowej jelit.

To nie jest jedna konkretna choroba jelit, lecz grupa schorzeń o podobnych objawach. Charakterystyczne dla IBD jest przewlekłe zapalenie ściany jelit, które może prowadzić do upośledzenia pracy jelit, a w konsekwencji – do utraty masy ciała, braku apetytu czy nawet wyniszczenia organizmu.

IBD u psów najczęściej ma charakter idiopatyczny, co oznacza, że przyczyna choroby nie zawsze jest oczywista. Kluczowe jest jednak to, że zapalenie może być wywołane zarówno czynnikami immunologicznymi, jak i środowiskowymi. Choroba może nawracać, dlatego tak ważna jest wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie.

Zaliczamy IBD do chorób przewlekłych – to schorzenie, które towarzyszy psu przez długi czas, a jego kontrola wymaga współpracy z doświadczonym lekarzem weterynarii oraz stałego monitorowania stanu zdrowia psa.

Nieswoiste zapalenie jelit – przyczyny

Przyczyny nieswoistego zapalenia jelit mogą być złożone. Wiele przypadków wiąże się z nadreaktywnością układu immunologicznego na pokarm lub bakterie naturalnie obecne w jelitach. Nieprawidłowa reakcja organizmu prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego.

Drugą grupą przyczyn są alergie pokarmowe i nietolerancja na określone składniki diety, które powodują drażnienie błony śluzowej jelit. Takie reakcje często wymagają zmiany karmy na dietę hipoalergiczną, by wyciszyć objawy zapalne.

IBD może być również skutkiem zaburzeń flory jelitowej. Zbyt duża ilość niepożądanych bakterii w przewodzie pokarmowym sprzyja utrzymywaniu się stanu zapalnego. W niektórych przypadkach podłoże ma charakter bakteryjny, a leczenie wymaga zastosowania odpowiednich leków.

VET EXPERT HYPOALLERGENIC INSECT - sucha karma weterynaryjna dla psów

Nie można pominąć czynników genetycznych – niektóre rasy są bardziej narażone na rozwój IBD. Dodatkowo dolegliwość może pojawić się po chorobach takich jak zapalenie trzustki, co dodatkowo komplikuje sytuację kliniczną psa.

IBD u psa – objawy

Najczęściej występującymi objawami zapalenia są przewlekłe biegunki, czasem z domieszką śluzu lub krwi w kale, oraz wymioty. Objawy te mogą nawracać, nasilać się i zanikać, co utrudnia szybką diagnozę.

Psy chore na IBD często wykazują brak apetytu, niechęć do jedzenia oraz widoczną utratę masy ciała. Pogorszeniu ulega także samopoczucie psa – zwierzę staje się ospałe, traci chęć do zabawy i kontaktu z opiekunem. Zmiany zachowania są jednym z pierwszych sygnałów, że coś dzieje się niepokojącego.

W bardziej zaawansowanych przypadkach mogą występować bóle jamy brzusznej, objawiające się przygarbioną postawą lub niepokojem psa podczas głaskania. Niektóre psy cierpią na zespół jelita drażliwego, co dodatkowo komplikuje obraz kliniczny.

Przeczytaj na blogu: Biegunka u psa – jakie są najczęstsze przyczyny

Warto pamiętać, że objawy kliniczne IBD są podobne do innych chorób, takich jak zapalenie jelita grubego, nowotwory czy infekcje pasożytnicze. Dlatego nigdy nie należy samodzielnie diagnozować psa – kluczowa jest konsultacja z lekarzem weterynarii.

Przeczytaj na blogu: Alergia pokarmowa u psa - objawy i leczenie

Nieswoiste zapalenie jelit – rozpoznanie i diagnostyka

Rozpoznanie IBD u psa to proces wieloetapowy, który wymaga wykluczenia innych przyczyn przewlekłych biegunek, wymiotów czy utraty apetytu. Na początku lekarz weterynarii przeprowadza dokładny wywiad z opiekunem, analizując objawy oraz historię żywienia i ewentualne zmiany w zachowaniu psa. Podstawą jest również fizykalne badanie jamy brzusznej i ogólna ocena stanu zdrowia psa.

Kluczowe w diagnostyce są badanie kału (w celu wykluczenia pasożytów i zakażeń bakteryjnych) oraz badanie krwi, które może ujawnić niedobory białka, witamin, anemię czy stany zapalne. Wykonuje się również USG jamy brzusznej, pozwalające ocenić strukturę i grubość ściany jelit oraz obecność zmian w trzustce i innych narządach przewodu pokarmowego.

RAW PALEO ADULT DOG PORK 800g - mokra karma dla psów dorosłych monoproteina z wieprzowiną

Najbardziej wiarygodnym sposobem potwierdzenia IBD pozostaje biopsja jelit – podczas endoskopii lub laparotomii pobiera się próbki z błony śluzowej i analizuje pod kątem obecności stanu zapalnego. Tylko na tej podstawie można jednoznacznie postawić rozpoznanie IBD i rozpocząć leczenie.

Nieswoiste zapalenie jelit – leczenie

Leczenie IBD opiera się na kilku filarach. Najważniejszym jest zmiana diety – zwykle na dietę hipoalergiczną lub monobiałkową, by zminimalizować kontakt z potencjalnymi alergenami. Karmy dla psa muszą być lekkostrawne, dobrze przyswajalne i dostarczać niezbędnych składników odżywczych.

W wielu przypadkach niezbędne są leki przeciwzapalne, które pomagają wyciszyć reakcję immunologiczną i zmniejszyć stan zapalny jelit. Stosuje się też probiotyki wspomagające florę bakteryjną jelit oraz preparaty osłaniające błonę śluzową.

Przeczytaj na blogu: Probiotyk dla psa i kota - dlaczego warto?

Jeśli IBD ma podłoże bakteryjne, wdrażane jest leczenie antybiotykami. W cięższych przypadkach konieczne może być także leczenie immunosupresyjne. Wszystko zależy od nasilenia objawów i indywidualnej reakcji psa na leczenie.

RAW PALEO PUPPY TURKEY 400g - mokra karma dla szczeniąt monoproteina z indykiem

IBD u psa – jakie są rokowania?

Rokowanie w przypadku IBD u psa zależy od kilku czynników: stopnia nasilenia choroby, reakcji na leczenie oraz obecności innych schorzeń, takich jak np. zapalenie trzustki. U wielu psów, przy dobrze dobranym leczeniu i stałym nadzorze weterynaryjnym, możliwe jest utrzymanie choroby w ryzach i zapewnienie zwierzęciu komfortowego życia.

Najlepsze rokowania mają psy, u których IBD zostało wcześnie rozpoznane, a odpowiednie leczenie – w tym zmiana diety, podanie leków oraz kontrola stanu błony śluzowej jelit – zostało szybko wdrożone. W takich przypadkach objawy często ustępują lub znacznie się zmniejszają, dzięki czemu pies może znów cieszyć się aktywnym życiem.

Niestety, u niektórych psów choroba może nawracać lub nie odpowiadać na standardowe leczenie. W takich przypadkach konieczne jest dalsze dostosowywanie terapii, często z użyciem leków immunosupresyjnych. Pomimo trudności, większość psów z IBD może prowadzić stabilne życie, pod warunkiem systematycznych kontroli i troskliwej opieki.