Niewydolność nerek u kota – przyczyny, objawy, leczenie. Czym karmić?

Wyjaśniamy, jakie są przyczyny niewydolności nerek u kotów, na jakie symptomy warto zwrócić uwagę oraz jak wygląda leczenie. Podpowiadamy również, jak karmić kota z chorobą nerek, aby wspierać jego zdrowie i spowolnić rozwój schorzenia.

Przyczyny niewydolności nerek u kota

Niewydolność nerek u kota to poważna choroba, która może mieć charakter ostry lub przewlekły. W obu przypadkach dochodzi do upośledzenia funkcji filtracyjnej nerek - stopniowego lub nagłego, co prowadzi do zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i gromadzenia toksyn w organizmie. Przyczyny niewydolności nerek u kotów są różnorodne i często współistnieją ze sobą.

• Wiek kota. Przewlekła niewydolność nerek występuje szczególnie często u kotów powyżej 7. roku życia i wiąże się z naturalnym procesem starzenia oraz postępującym uszkodzeniem miąższu nerek.
• Predyspozycje rasowe. Niektóre rasy, takie jak persy, maine coony czy abisyńczyki, mają genetyczne predyspozycje do chorób nerek, w tym wielotorbielowatości nerek (PKD), która może prowadzić do przewlekłej niewydolności.
• Przebyte infekcje i choroby. Zakażenia bakteryjne, wirusowe (np. FIP – zakaźne zapalenie otrzewnej kotów) czy przewlekłe zapalenie nerek mogą uszkadzać miąższ nerkowy. Nieleczone infekcje dróg moczowych również zwiększają ryzyko rozwoju niewydolności nerek.
• Substancje toksyczne. Kontakt kota z toksynami, takimi jak środki czyszczące, niektóre leki (m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne), rośliny (np. lilie) czy zanieczyszczona woda, może doprowadzić do ostrej niewydolności nerek.
• Niedostateczne nawodnienie i dieta. Dieta uboga w wodę, oparta głównie na suchej karmie, predysponuje koty do odwodnienia, co zwiększa obciążenie nerek. Długotrwałe niedobory wody oraz niedobór ważnych składników odżywczych mogą przyspieszać procesy degeneracyjne w nerkach.
• Urazy i zaburzenia krążenia. Ostra niewydolność nerek może być także efektem nagłej utraty krwi, wstrząsu, niedociśnienia lub urazów mechanicznych prowadzących do niedotlenienia nerek.

Warto podkreślić, że niewydolność nerek u kota często rozwija się podstępnie i może nie dawać wyraźnych objawów we wczesnym stadium. Dlatego tak ważna jest profilaktyka, regularne badania kontrolne oraz szybka reakcja na pierwsze niepokojące symptomy. 

VET EXPERT RENAL CAT saszetka 100g - mokra karma weterynaryjna dla kotów

Jakie są objawy niewydolności nerek u kotów?

Niewydolność nerek u kotów, zarówno ostra, jak i przewlekła, daje szereg objawów, które mogą być trudne do zauważenia na początkowym etapie choroby. Wiele z nich jest niespecyficznych, dlatego opiekun powinien zwracać uwagę na każdą zmianę w zachowaniu pupila. 

Ostra niewydolność nerek u kotów

Ostra niewydolność nerek rozwija się nagle i wymaga natychmiastowej interwencji lekarza weterynarii. Zwykle spowodowana jest zatruciem, infekcją lub nagłym niedokrwieniem nerek. Objawy pojawiają się szybko i są wyraźnie zauważalne.

Objawy ostrej niewydolności nerek u kota:

• gwałtowne osłabienie i apatia,
• nagły brak apetytu,
• wymioty,
• biegunka,
• zwiększone pragnienie i częstsze oddawanie moczu lub, przeciwnie, bezmocz,
• nieprzyjemny zapach z pyszczka (amoniakalny oddech),
• odwodnienie,
• drgawki lub objawy neurologiczne w zaawansowanym stadium.

Przewlekła niewydolność nerek u kotów

Przewlekła niewydolność nerek rozwija się powoli, często przez miesiące lub lata, i początkowo może przebiegać bezobjawowo. Występuje najczęściej u starszych kotów i wymaga stałej kontroli oraz leczenia wspomagającego.

Objawy przewlekłej niewydolności nerek u kota:

• stopniowe pogorszenie kondycji,
• utrata masy ciała mimo zachowanego apetytu,
• zwiększone pragnienie (polidypsja) i częstsze oddawanie moczu (poliuria),
• sucha, matowa sierść,
• wymioty,
• nieprzyjemny zapach z pyska (halitoza),
• odwodnienie,
• biegunka lub zaparcia,
• nadciśnienie tętnicze (w niektórych przypadkach),
• osłabienie, apatia.

W zaawansowanym stadium choroby nerek może dojść do rozwoju mocznicy – zatrucia organizmu produktami przemiany materii, takimi jak mocznik i kreatynina. Ponieważ uszkodzone nerki nie są w stanie ich skutecznie usuwać, toksyny gromadzą się we krwi, prowadząc do powstania zespołu mocznicowego. Objawia się on nasilonym osłabieniem, wymiotami, odwodnieniem, amoniakalnym zapachem z pyska, a w ciężkich przypadkach – drgawkami i śpiączką. Mocznica stanowi stan zagrożenia życia i wymaga natychmiastowej interwencji lekarza weterynarii oraz intensywnej terapii infuzyjnej (kroplówek), aby przywrócić równowagę organizmu.

Zobacz karmy dla kota na nerki i układ moczowy

Jak leczyć niewydolność nerek u kotów?

Leczenie niewydolności nerek u kota zależy od rodzaju i stadium choroby, a także ogólnego stanu zdrowia zwierzęcia. Kluczowe jest jak najwcześniejsze zdiagnozowanie problemu, co pozwala spowolnić postęp choroby i poprawić komfort życia swojego pupila. W procesie diagnostycznym lekarz weterynarii zleci badania umożliwiające ocenę funkcji nerek oraz ogólnej kondycji organizmu. 

Aby prawidłowo ocenić, czy mamy do czynienia z kotem z niewydolnością nerek, należy wykonać następujące badania:

• badanie krwi (morfologię i biochemię: ocenę poziomu kreatyniny, mocznika, fosforu, elektrolitów),
• badanie moczu (gęstość moczu, obecność białka, osad),
• pomiar ciśnienia krwi (koty z niewydolnością nerek często cierpią na nadciśnienie),
• badanie USG jamy brzusznej w celu oceny wielkości i struktury nerek,
• ewentualnie dodatkowe testy diagnostyczne (np. test SDMA, który pozwala wykryć niewydolność na wczesnym etapie).

Leczenie kotów z niewydolnością nerek koncentruje się na łagodzeniu objawów oraz spowalnianiu postępu choroby. W zależności od wyników badań i stadium choroby lekarz weterynarii może zalecić:

• odpowiednio dobraną dietę nerkową, bogatą w wysokiej jakości białko, o obniżonej zawartości fosforu i sodu (dostępne są specjalistyczne karmy nerkowe np. marki VetExpert),
• suplementację wspomagającą funkcje nerek (np. preparaty zawierające kwasy tłuszczowe omega-3, przeciwutleniacze, witaminy),
• leki kontrolujące nadciśnienie tętnicze i poziom fosforu we krwi,
• nawodnienie organizmu, często poprzez podskórne podawanie płynów w warunkach domowych,
• leczenie objawowe (przeciwwymiotne, przeciwbiegunkowe) w celu poprawy komfortu kota.

VET EXPERT RENAL CAT - sucha karma weterynaryjna dla kotów

W przypadku ostrej niewydolności nerek konieczna może być hospitalizacja oraz intensywna terapia infuzyjna (kroplówka). Polega ona na dożylnym lub podskórnym podawaniu płynów, które uzupełniają niedobory wody i elektrolitów, wspomagają usuwanie toksyn z organizmu i poprawiają funkcję nerek. Dzięki terapii infuzyjnej można ustabilizować stan kota i przygotować go do dalszego leczenia w warunkach domowych.

Regularna kontrola parametrów biochemicznych oraz bieżące dostosowywanie terapii to podstawa w leczeniu kota z niewydolnością nerek. Dzięki odpowiednio wdrożonemu leczeniu można znacząco wydłużyć życie i poprawić samopoczucie kota.

Jakie są rokowania?

W przypadku niewydolności nerek u kota rokowania zależą od wielu czynników – przede wszystkim od rodzaju choroby (ostra czy przewlekła), stopnia uszkodzenia nerek, wieku zwierzęcia oraz szybkości wdrożenia leczenia. Im wcześniej rozpoznana zostanie choroba i rozpoczęta terapia, tym większa szansa na spowolnienie jej rozwoju i poprawę jakości życia pupila.

Przy ostrej niewydolności rokowanie bywa niepewne, jednak w wielu przypadkach, jeśli leczenie zostanie podjęte natychmiast, możliwe jest całkowite przywrócenie funkcji nerek i pełny powrót do zdrowia.

W przewlekłej niewydolności uszkodzenie nerek ma charakter nieodwracalny. Oznacza to, że proces degeneracyjny nie może być cofnięty, ale dzięki odpowiedniej diecie, suplementacji, leczeniu wspomagającemu oraz regularnej kontroli można znacznie wydłużyć życie kota i ograniczyć postęp choroby. Niektóre koty z przewlekłą niewydolnością nerek żyją jeszcze kilka lat w dobrej kondycji, jeśli terapia jest prowadzona systematycznie i konsekwentnie .

Ostatecznie, w przypadku podejrzenia schorzenia nerek najważniejszym czynnikiem wpływającym na rokowanie jest szybka reakcja opiekuna na pierwsze objawy choroby oraz ścisła współpraca z lekarzem weterynarii. 

Jak karmić kota z chorobą nerek?

Prawidłowe żywienie kota cierpiącego na niewydolność nerek wpływa na spowolnienie jej postępu i poprawia komfort życia. Dieta powinna być dostosowana do stanu zdrowia kota oraz etapu choroby. W większości przypadków lekarz weterynarii zaleca specjalistyczną karmę nerkową, która wspiera funkcje filtracyjne nerek i minimalizuje ich obciążenie.

Karma dla kota z niewydolnością nerek powinna charakteryzować się:

• obniżoną zawartością fosforu – nadmiar fosforu przyspiesza uszkodzenie nerek, 
• kontrolowaną ilością białka – dieta nie powinna zawierać dużych ilości białka, aby nie obciążać nerek, ale jednocześnie dostarczać dobrze przyswajalne białko wysokiej jakości, 
• zwiększoną zawartością kwasów tłuszczowych omega-3 – pomagają one redukować stan zapalny i wspierają prawidłowe krążenie krwi w nerkach,
• wzbogaceniem o antyoksydanty i witaminy – wspomagają one układ odpornościowy i przeciwdziałają dalszym uszkodzeniom komórek.

Na rynku dostępne są gotowe karmy weterynaryjne przeznaczone specjalnie dla kotów z chorobą nerek, np. VetExpert Renal Cat w wersji suchej i mokrej. Karma ta ma obniżoną zawartość fosforu i wysokiej jakości białka, co zmniejsza obciążenie nerek i spowalnia postęp choroby. Zawiera również kwasy tłuszczowe omega-3 oraz przeciwutleniacze wspierające funkcje nerek i ogólną odporność organizmu. 

Warto pamiętać, że zmiana diety powinna być przeprowadzana stopniowo, aby kot zaakceptował nowy pokarm. U niektórych zwierząt, szczególnie z obniżonym apetytem, pomocne może być stosowanie smakowitych dodatków wspierających apetyt – po wcześniejszej konsultacji z lekarzem weterynarii.

Niezwykle ważne jest również zapewnienie kotu stałego dostępu do świeżej wody, aby wspomóc pracę nerek i zapobiec odwodnieniu.