Podstawowe potrzeby psa - co o nich wiesz, jak je zaspokoić?

Dowiedz się czego potrzebuje Twój pies!

Psy jako zwierzęta udomowione, zachowały wiele instynktownych zachowań swoich wolnożyjących przodków. Ich wymagania behawioralne są kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania psychicznego i fizycznego. Brak ich realizacji może prowadzić do problemów behawioralnych, stresu i problemów zdrowotnych.

Ale po kolei. Skąd wiemy, że wiemy o czym mówimy? Cały artykuł bazuje na potwierdzonej licznymi badaniami nad motywacją i dobrostanem koncepcji piramidy (lub hierarchii) potrzeb. Tę zaś stworzył Abraham Maslow, amerykański psycholog, w 1943 roku i została ona zaadaptowana w celu określenia potrzeb gatunkowych psów. U podstaw piramidy znajdują się tzw. potrzeby nieelastyczne (zdrowie, odżywianie, sen, pielęgnacja, poczucie bezpieczeństwa), zaś wyżej - potrzeby elastyczne (kontakty społeczne, swobodna eksploracja, ruch, zabawa, opieka, popędy osobnicze/związane z typem lub rasą).

Uwaga! Z punktu widzenia zapewnienia dobrostanu, potrzeby elastyczne nie są mniej ważne od nieelastycznych. Tak, spełnienie tych drugich jest kluczowe dla przeżycia jednostki. Jednak z punktu widzenia szczęśliwego, godnego życia oraz bazując na licznych badaniach dotyczących szczęścia, motywacji i innych aspektów ludzkiego funkcjonowania należy zaspokajać wszystkie potrzeby. Z perspektywy behawiorystki po pierwsze zdecydowaną większość trudności w życiu z pupilem powoduje właśnie nieadekwatne zaspokojenie jednej lub wielu potrzeb, a po drugie edukacja na temat psich potrzeb gatunkowych i tak prawdopodobnie znajdzie się wśród zaleceń po konsultacji, ponieważ ich codzienne spełnianie stanowi fundament niemal każdej pracy behawioralnej, niezależnie od problemu.

No to co - jesteście gotowi? Zapinamy pasy i ruszamy w podróż po fascynującym świecie "dog hierarchy of needs"!

Psy potrzebują zabawy, także z opiekunami. Możemy realizować ten popęd na przykład przy pomocy szarpaków. (Aztek szuka domu. 1480/23 do adopcji ze Schroniska na Paluchu). Zdjęcie: Olga Sobieszczańska

Potrzeby nieelastyczne

Zdrowie

Każdy właściciel zobligowany jest do regularnego monitorowania stanu zdrowia swojego czworonoga. To oznacza szeroko zakrojoną profilaktykę wykonywaną nie rzadziej niż raz do roku, a w przypadku psów starszych lub szczególnie narażonych na schorzenia - co pół roku. W "podstawowym pakiecie" powinno zawsze znaleźć się USG narządów wewnętrznych i rozszerzone badanie krwi oraz ogólne badanie weterynaryjne. Raz na kilka lat (lub częściej, jeśli weterynarz tak zaleca) należy wykonać echo serca oraz RTG kręgosłupa i stawów. 

Zanim wykrzykniecie, że przecież sami siebie tak często nie badacie, a co dopiero psa, to pozwólcie, że wyjaśnię. Zwierzęta, także te domowe i blisko związane z ludźmi, nie tylko nie powiedzą, że coś je boli lub sprawia dyskomfort, ale także będą aktywnie ukrywać objawy choroby, starości i inne ograniczenia. Z punktu widzenia przetrwania jest to konieczne i niestety, ale niezależnie od tego, jak bliską relację mamy ze swoim psim przyjacielem - możemy nie zauważyć wczesnych objawów chorobowych tak, jak zauważylibyśmy je u bliskiej osoby. Dodatkowo zwierzęta często inaczej okazują dyskomfort, niż moglibyśmy sobie wyobrażać - np.: poprzez zwiększone pobudzenie lub ospałość, większą lękowość, reaktywność lub nawet agresję - niekoniecznie poprzez płacz, popiskiwanie i proszenie o wsparcie. 

Dbanie o to, żeby pies mógł odpowiednio często załatwić potrzeby fizjologiczne to także istotny aspekt zdrowia.

Zaspokojone potrzeby to podstawa psiej motywacji do nauki nowych rzeczy. (Majki szuka domu 2011/21 do adopcji ze Schroniska na Paluchu). Zdjęcie: Olga Sobieszczańska

Odżywianie

Pies bezwzględnie musi mieć stały dostęp do czystej wody pitnej podanej w równie czystej misce. Konkretny plan żywieniowy najlepiej ustalić z dietetykiem zwierzęcym i będzie on zależał od rozmaitych czynników, ale dieta powinna być dopasowana do wymagań gatunkowych, pełnowartościowa i bogata w składniki odżywcze i na tyle urozmaicona, na ile pozwolą aspekty zdrowotne oraz układ pokarmowy.

Auto pielęgnacja i pielęgnacja

Pielęgnacja odgrywa kluczową rolę w różnych aspektach życia psa. Dotyczy to zarówno tego, aby pies mógł się samodzielnie dbać o swoje ciało np.: poprzez wylizywanie okolic intymnych, drapanie się, przebywanie w czystym środowisku, jak i dbania o pielęgnację przez nas zgodnie z koniecznością dla danego osobnika i/lub typu rasy.

Pielęgnacja ma bezpośredni wpływ na podstawowe funkcje organizmu psa:

• Zdrowa skóra i sierść – Regularne szczotkowanie usuwa martwe włosy, poprawia krążenie krwi i redukuje ryzyko infekcji skórnych.
• Higiena uszu i oczu – Zapobiega infekcjom, które mogą prowadzić do bólu i zaburzeń funkcjonowania zmysłów.
• Przycinanie pazurów – Zapewnia komfort podczas chodzenia, zapobiegając bólowi i wadom postawy.

• Kontrola pasożytów (pcheł, kleszczy) zmniejsza ryzyko chorób odkleszczowych i alergii skórnych.
• Regularne kąpiele usuwają brud, bakterie i alergeny, redukując ryzyko infekcji skórnych.
• Rutyna pielęgnacyjna pomaga psu czuć się bezpiecznie i przewidywać kolejne etapy zabiegów, co redukuje stres.

• Unikanie bólu (np. przez skracanie pazurów) wpływa na swobodę poruszania się i prawidłowe zachowanie.
• Brak dyskomfortu pozwala mu w pełni angażować się w interakcje z otoczeniem i spełniać swoją rolę w rodzinie lub grupie społecznej.

Pielęgnacja to nie tylko estetyka – to kluczowy element dobrostanu psa, wpływający na jego zdrowie, bezpieczeństwo, relacje społeczne i ogólne samopoczucie. 

Sen 

Sen jest jedną z podstawowych potrzeb. Optymalnie psi odpoczynek powinien wynosić około 16 godzin. W przeciwieństwie do ludzi, u których dominują dłuższe okresy snu nocnego, psy wykazują polifazowy rytm snu, co oznacza, że śpią w wielu krótszych cyklach w ciągu doby. Długość i jakość snu wpływają na ich zdolności poznawcze, zdrowie metaboliczne oraz regulację emocji.

• Regeneracja fizjologiczna – podczas snu organizm psa przeprowadza naprawę tkanek i regenerację mięśni, co jest kluczowe zwłaszcza dla psów aktywnych fizycznie.
• Wzmocnienie układu odpornościowego – brak odpowiedniej ilości snu może prowadzić do obniżenia odporności i zwiększonej podatności na infekcje.
• Konsolidacja pamięci i uczenie się – badania wykazują, wyspane psy lepiej się uczą, co podkreśla znaczenie snu w procesie szkolenia.
• Regulacja emocji – sen pomaga w kontroli poziomu stresu i równowadze emocjonalnej. Niedobór snu może prowadzić do nadmiernej reaktywności i problemów behawioralnych.

Na sen u psów wpływają:

• Wiek – szczenięta i starsze psy potrzebują nawet 18 – 20 godzin snu
• Środowisko – hałas, temperatura i wygodne legowisko mają kluczowe znaczenie dla jakości snu.

Sen jest niezbędnym elementem zdrowia psa, wpływającym na jego funkcje poznawcze, odporność i emocjonalną stabilność. Zapewnienie psu odpowiedniego odpoczynku jest kluczowe dla jego prawidłowego funkcjonowania oraz dobrostanu psychicznego i fizycznego.

Zaobserwuj, ile godzin dziennie Twój pies faktycznie głęboko przesypia, a ile pozostaje w stanie lekkiego czuwania? Czy to wystarczająco? 

Zastanów się, czy Twój przyjaciel ma spokojne miejsce na sen, gdzie czuje się bezpiecznie, jest mu wygodnie, nic mu nie przeszkadza? To będzie niemożliwe w przypadku psów przebywających na zewnątrz. 

Odpowiedz sobie na pytanie, czy pupil relaksuje się tak samo, gdy jesteś w domu i gdy wychodzisz? Być może warto poobserwować go podczas Twojej nieobecności (przy pomocy kamerki lub włączonego nagrywania w laptopie bądź komórce) aby upewnić się, że nie występują u niego zaburzenia separacyjne, które mogą wpływać na niezbędny odpoczynek. 

Jakościowy czas z opiekunem to ważny element potrzeby kontaktów społecznych. (Majki szuka domu 2011/21 do adopcji ze Schroniska na Paluchu). Zdjęcie: Olga Sobieszczańska

Poczucie bezpieczeństwa

Psy jako zwierzęta społeczne, rozwijają poczucie bezpieczeństwa poprzez stabilne środowisko, przewidywalne relacje oraz odpowiednie doświadczenia. Zrozumienie i zapewnienie tego jest konieczne, żeby czworonóg mógł normalnie funkcjonować, a także zmniejsza ryzyko zaburzeń behawioralnych.

Stabilne i przewidywalne środowisko

Psy najlepiej funkcjonują w otoczeniu, które jest stałe i zrozumiałe. 

• Regularność rutyny – przewidywalne pory karmienia, spacerów i snu zmniejszają stres i poprawiają komfort psychiczny psa.
• Znane otoczenie – nagłe zmiany w miejscu zamieszkania, obecność nowych zwierząt lub ludzi czy też zbyt częste dla danego psa odwiedzanie nowych miejsc mogą wywołać niepokój.

Psy poznają świat przede wszystkim za pomocą węchu - tak, jak ludzie głównie za pomocą wzroku. Możliwość węszenia jest fundamentalną psią potrzebą. (Majki szuka domu 2011/21 do adopcji ze Schroniska na Paluchu). Zdjęcie: Olga Sobieszczańska

Relacja z opiekunem

• Więź i przywiązanie – psy silnie przywiązują się do swoich ludzi, a ich obecność działa uspokajająco.
• Sposób komunikacji – spokojny, konsekwentny i pozytywny zwiększa zaufanie psa, podczas gdy metody oparte na karach mogą budzić lęk i niepewność oraz zaburzać zaufanie.

Czas na spacer! Aktywność fizyczna, eksplorowanie środowiska i orientowanie się w przestrzeni wpływa korzystnie na mózg oraz pamięć - nie tylko u psów, ale także u nas, ludzi. (Majki szuka domu 2011/21 do adopcji ze Schroniska na Paluchu). Zdjęcie: Olga Sobieszczańska

Inne:

• Możliwość eksploracji – psy czują się bezpieczniej, gdy mogą swobodnie eksplorować otoczenie, zamiast być narażone na przymus lub ograniczenia.
• Odpowiednie bodźce – psy potrzebują umiarkowanego poziomu stymulacji; zarówno jej niedobór (izolacja, brak interakcji), jak i nadmiar (chaotyczne środowisko, hałas) mogą wywoływać stres i ryzyko zachowań niepożądanych.

• Wczesne doświadczenia – odpowiednio (ani zbyt słabo, ani zbyt intensywnie) przeprowadzona socjalizacja sprawia, że psy, które w młodym wieku miały kontakt z różnymi bodźcami, ludźmi i zwierzętami, lepiej przyjmują nowość.
• Pozytywne interakcje społeczne – kontakt z innymi psami i ludźmi w kontrolowanych warunkach wspomaga budowanie pewności siebie - tutaj pomocne mogą być spacery socjalizacyjne, gdzie nasz podopieczny będzie mógł obserwować i poznawać miłe psy, i współpraca z behawiorystą lub zoopsychologiem. 

Potrzeby elastyczne

Ruch i swobodna eksploracja

Moi drodzy, czas na spacer! Byliście już dziś na półgodzinnym spacerze z Waszym zdrowym psem? Mogę się założyć, że to za mało. Czas spakować się do auta lub do autobusu i wybrać się na miasto, aby dać głowom (tak, Waszym także) odetchnąć, układom nerwowym odbodźcować się, a psom - być psami. Jeśli nie macie takiej możliwości to nieźle sprawdzi się rozległy park. Spacery są narzędziem pozwalającym psom realizować wiele innych imperatywów, jak kontakty społeczne, zabawa, osobnicze preferencje, socjalizacja wpływająca na poczucie bezpieczeństwa, wzmacnianie relacji z właścicielem i wiele, wiele innych. To o wiele więcej, niż tylko ruch i aktywność fizyczna - to klucz do tego, aby nasz pies był emocjonalnie zrównoważony. 

Dodatkowo uważam, że sam spacer można uznać za potrzebę, ponieważ spełnia on konieczność odpowiedniej stymulacji i poznawania świata, gdyż pies doświadcza świata przez nos - swój kluczowy zmysł. W przetwarzanie informacji związanych z węchem zaangażowany jest u naszych przyjaciół 10-krotnie większy obszar mózgu niż u nas! Nie możemy też zapominać, że przeważająca część życia czworonogów jest niestety przeraźliwie nudna i spędzona na czekaniu - na nasz powrót z pracy i na spacer, który jest jedynym momentem, aby mogły doświadczać świata. Kilometry pokonywane podczas spacerów będą zależne chociażby od wieku psa, ale czas spędzony poza domem nie musi być - zbieranie zapachów siedząc na kocu w parku także będzie wartościowe. A dlaczego to ważne?

Znaczenie ruchu i swobodnej eksploracji u psów w kontekście percepcji węchowej i neurobiologii

Ruch i eksploracja otoczenia są kluczowymi elementami dobrostanu psów, wpływającymi zarówno na ich zdrowie fizyczne, jak i funkcje poznawcze. Psy doświadczają świata głównie poprzez węch – około 10% ich kory mózgowej jest zaangażowane w przetwarzanie bodźców zapachowych, co znacząco przewyższa udział obszarów odpowiedzialnych za wzrok. Możliwość swobodnego poruszania się i eksploracji stymuluje nie tylko układ węchowy, ale także struktury mózgu odpowiedzialne za orientację przestrzenną, takie jak hipokamp.

Percepcja węchowa a eksploracji

Psy posiadają nawet 300 milionów receptorów węchowych (dla porównania, człowiek ma ich około 5 milionów), co sprawia, że ich sposób odbierania świata opiera się na analizie zapachów. Podczas eksploracji otoczenia psy budują złożone „mapy węchowe”, umożliwiające im identyfikację innych zwierząt, ludzi, jedzenia i zagrożeń. Ograniczenie tej aktywności (np. poprzez krótkie, monotonne spacery na smyczy bez możliwości swobodnego węszenia) może prowadzić do frustracji, stresu i zaburzeń behawioralnych.

Wpływ ruchu na hipokamp i funkcje poznawcze

Hipokamp, kluczowa struktura mózgu odpowiedzialna za pamięć i nawigację przestrzenną, odgrywa istotną rolę w zdolności psa do orientowania się w środowisku. Badania na zwierzętach wskazują, że swobodna eksploracja i ruch:

• Stymulują neurogenezę, czyli tworzenie nowych neuronów w hipokampie, co poprawia zdolności poznawcze, które wpływają na... wszystko! Zwiększona neurogeneza chroni również przed demencją.
• Zwiększają plastyczność neuronalną, ułatwiając uczenie się i adaptację do nowych warunków.
• Redukują stres, ponieważ aktywność obniża poziom kortyzolu i wpływa na równowagę neuroprzekaźników związanych z dobrostanem, a samo węszenie sprzyja wydzielaniu się endorfin, serotoniny i dopaminy, które są niezbędne dla utrzymania równowagi emocjonalnej.

Odpowiednia ilość ruchu, połączona z możliwością eksploracji otoczenia poprzez węszenie, pełnią fundamentalną rolę w życiu psa. W hipokampie ssaków znajdują się komórki miejsca, które kodują pozycję zwierzęcia w przestrzeni. Ich aktywność jest ściśle związana z ruchem – im bardziej zróżnicowane doświadczenia przestrzenne, tym bardziej rozbudowana jest reprezentacja przestrzenna w mózgu. Ponadto, podczas poruszania się zwiększa się produkcja czynnika neurotroficznego pochodzenia mózgowego (BDNF), który wspomaga przetrwanie i rozwój neuronów. Psy, które regularnie eksplorują środowisko:

• Są mniej podatne na lęk i stres, ponieważ ich mózg otrzymuje różnorodne bodźce stymulujące funkcje poznawcze.
• Lepiej radzą sobie z adaptacją do nowych sytuacji i otoczenia.
• Wykazują lepszą pamięć, większy spokój, lepszą socjalizację i mniej problemów behawioralnych. Ruch wpływa nie tylko na orientację przestrzenną, ale także na pamięć epizodyczną i zdolność do uczenia się. Eksperymenty z labiryntem Morrisa wykazały, że szczury pozbawione możliwości eksploracji gorzej radzą sobie z zadaniami wymagającymi zapamiętywania tras i obiektów. Wnioski z tych badań stały się przyczynkiem do dalszych testów i ekstrapolacji wyników na inne gatunki ssaków.
• Mają lepszą relację z opiekunami.

Swobodna eksploracja i ruch to również fundamentalny element dobrostanu poznawczego i emocjonalnego. Ograniczanie tych aktywności może negatywnie wpływać na funkcjonowanie hipokampu, zwiększać stres i prowadzić do problemów behawioralnych. Brak aktywności ruchowej i doświadczania środowiska prowadzi do redukcji objętości hipokampu i osłabienia zdolności poznawczych. U ludzi obserwuje się to np. w chorobach neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera, gdzie zmniejszona aktywność fizyczna i sensoryczna może przyspieszać atrofię hipokampu. Podobnie, badania na gryzoniach wykazały, że osobniki przebywające w ubogim środowisku mają mniej neuronów hipokampalnych niż te, które eksplorują przestrzeń bogatą w bodźce. Nie inaczej sytuacja wygląda u naszych ulubieńców.

Kontakty społeczne

Nie jest żadną tajemnicą, że kontakty społeczne wewnątrz własnego gatunku są potrzebne zdecydowanej większości istot. Psiaki potrzebują także kontaktów międzygatunkowych - czyli jakościowego czasu ze swoimi właścicielami! Nie zaniedbuj tego nawet, gdy jesteś zmęczony całym dniem poza domem. A w jaki sposób zadbać o jakościowe kontakty wewnątrzgatunkowe i upewnić się, że odejście od każdego napotkanego psa nie jest naszą jedyną strategią na miejskie spacery? Cóż, tego dowiesz się z nadchodzących artykułów!

Zabawa, a także lizanie, żucie, gryzienie

Jeśli już mowa o artykule dotyczącym łańcucha łowieckiego to warto przypomnieć, że liczne indywidualne popędy związane z byciem w typie pewnych ras psiaki realizują poprzez zabawę opartą właśnie na elementach łańcucha łowieckiego. Dlatego zapewnienie możliwości zabawy poprzez dostarczenie odpowiednich zabawek i nauczenie psa korzystania z nich oraz poświęcenie czasu na wspólną zabawę z psem wpłynie równie korzystnie na szczeniaki, jak i na dorosłe psy. A szarpanie, rozrywanie, niszczenie zabawek? Jesteśmy na tak! To również naturalne i wpisane w psi etogram. Stymulacja umysłowa może dodatkowo płynąć z zabaw z jedzeniem, wyszukiwania smaczków w trawie, wykorzystanie maty węchowej, czy też tzw. zabawek intelektualnych lub do aktywnego karmienia.

A co z lizaniem, żuciem i gryzieniem? Cóż to za specjalne oczekiwania?

Żucie, lizanie i gryzienie pełnią istotną rolę w regulacji emocji, redukcji stresu oraz wspieraniu zdrowia psychicznego i fizycznego. Aktywności te mają bezpośredni wpływ na neurochemię mózgu psa, przyczyniając się do wydzielania neuroprzekaźników odpowiedzialnych za relaksację i dobre samopoczucie.

Wpływ na neuroprzekaźniki i układ nerwowy

• Endorfiny i serotonina – powtarzalne, rytmiczne czynności, takie jak żucie czy lizanie, prowadzą do wzrostu poziomu endorfin, naturalnych substancji przeciwbólowych, oraz serotoniny, która działa uspokajająco i poprawia nastrój. Dzięki temu psy, które regularnie angażują się w te aktywności, wykazują mniejszą skłonność do lęku i nadpobudliwości.
• Dopamina – gryzienie i żucie aktywują układ nagrody w mózgu, powodując wyrzut dopaminy, co zwiększa poczucie satysfakcji i motywacji. Pomaga to psom radzić sobie z nudą i zapewnia im naturalną formę samoregulacji emocjonalnej.
• Obniżenie poziomu kortyzolu – badania wykazują, że intensywne lizanie i żucie mogą prowadzić do obniżenia poziomu kortyzolu, hormonu stresu. Jest to szczególnie istotne u psów doświadczających lęku separacyjnego lub innych problemów behawioralnych.

Rola w redukcji stresu i napięcia emocjonalnego

Żucie i gryzienie pozwalają psom rozładować napięcie i frustrację, szczególnie w sytuacjach stresowych lub w momentach długotrwałego braku możliwości długiego spacerowania, przykładowo po operacji. Psy, które mają (bezpieczny!) dostęp do gryzaków, zabawek do żucia lub naturalnych przekąsek, wykazują mniejsze skłonności do destrukcyjnych zachowań, takich jak niszczenie przedmiotów w domu.

Znaczenie dla dobrostanu behawioralnego

• Alternatywa dla kompulsywnych zachowań – psy, które nie mają możliwości "legalnego" gryzienia, mogą rozwijać kompulsywne zachowania, takie jak nadmierne wylizywanie łap czy gonienie ogona.
• Zaspokojenie instynktu łowieckiego – gryzienie przypomina naturalne zachowania związane z rozdrabnianiem zdobyczy, co jest głęboko zakorzenione w instynkcie psa. I tu także wracamy do zabawy i destrukcji zabawek - przypominam, jesteśmy na tak!

Żucie, lizanie i gryzienie to nie tylko naturalne zachowania, ale także kluczowe mechanizmy samoregulacji emocjonalnej u psów. 

Indywidualne potrzeby i specjalne potrzeby związane z typem/rasą

Aby je poznać, w dodatku do starannej obserwacji swojego kudłatego kumpla, zapoznaj się z artykułem dotyczącym typów ras i wpływu łańcucha łowieckiego na zachowanie! Nie zapominaj też, że kastracja zarówno psa, jak suki, będzie powodowała delikatne (ale nie całkowite) zmniejszenie chęci do kontaktów z obcymi psami.

Zadbaj o dobrostan swojego psa

Sporo informacji? Mam nadzieję, bo to być może najważniejszy z moich artykułów! Bez zaspokojenia potrzeb swojego psa nie ma mowy o żadnej skutecznej pracy behawioralnej z nim. Dodatkowo warto pamiętać, że jesteśmy zobligowani do dbania o dobrostan naszych podopiecznych przez ustawę o ochronie zwierząt.

Źródła:

Amsel, A. (1979). Hippocampus, memory and movement. Behavioral and Brain Sciences, 2(4), 494–495. https://doi.org/10.1017/s0140525x00063950

Fine, L. G., & Riera, C. E. (2019). Sense of smell as the central driver of Pavlovian appetite behavior in mammals. Frontiers in Physiology, 10. https://doi.org/10.3389/fphys.2019.01151

Gaffan, D. (1985). Hippocampus: Memory, habit and voluntary movement. Philosophical Transactions of the Royal Society of London. B, Biological Sciences, 308(1135), 87–99. https://doi.org/10.1098/rstb.1985.0012

Gupta, S., Chhabra, S., Randhawa, C. S., & Grewal, I. S. (2022). Clinical management of acral lick dermatitis in dogs with comparison of fluoxetine and clomipramine treatment. Indian Journal of Animal Research, (Of). https://doi.org/10.18805/ijar.b-4943

Hölscher, C. (2003). Time, space and hippocampal functions. Reviews in the Neurosciences, 14(3). https://doi.org/10.1515/revneuro.2003.14.3.253

Kiatipattanasakul, W., Nakamura, S., Hossain, M. M., Nakayama, H., Uchino, T., Shumiya, S., Goto, N., & Doi, K. (1996). Apoptosis in the aged dog brain. Acta Neuropathologica, 92(3), 242–248. https://doi.org/10.1007/s004010050514

Knierim, J. J., & McNaughton, B. L. (2001). Hippocampal place-cell firing during movement in three-dimensional space. Journal of Neurophysiology, 85(1), 105–116. https://doi.org/10.1152/jn.2001.85.1.105

Kokocińska-Kusiak, A., Woszczyło, M., Zybala, M., Maciocha, J., Barłowska, K., & Dzięcioł, M. (2021). Canine olfaction: Physiology, behavior, and possibilities for practical applications. Animals, 11(8), 2463. https://doi.org/10.3390/ani11082463

Landsberg, G. (2016). COMPULSIVE AND REPETITIVE BEHAVIOR— ROUND AND ROUND WE GO - HOW MEDICATIONS CAN HELP? North Toronto Veterinary Behaviour Specialty Clinic .

Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370–396. https://doi.org/10.1037/h0054346

Nadel, L. (1991). The hippocampus and space revisited. Hippocampus, 1(3), 221–229. https://doi.org/10.1002/hipo.450010302

Olton, D. S., Becker, J. T., & Handelmann, G. E. (1979). Hippocampus, space, and memory. Behavioral and Brain Sciences, 2(3), 313–322. https://doi.org/10.1017/s0140525x00062713

Taormina, R. J., & Gao, J. H. (2013). Maslow and the motivation hierarchy: Measuring satisfaction of the needs. The American Journal of Psychology, 126(2), 155–177. https://doi.org/10.5406/amerjpsyc.126.2.0155

Wu, W. (2012). The relationship between incentives to learn and Maslow’s hierarchy of needs. Physics Procedia, 24, 1335–1342. https://doi.org/10.1016/j.phpro.2012.02.199

Kącik adopcyjny

Niezależnie od tego, czy wybierasz adopcję, czy psa z hodowli, wybieraj świadomie. Wzajemne dopasowanie jest kluczem do wspólnego szczęścia. Jeśli postanowisz wybrać kundelka, zajrzyj na strony Schronisko Na Paluchu i Fundacja Przyjaciele Palucha i dowiedz się, jak adoptować odpowiedzialnie.

Jeśli przeczytaliście powyższy artykuł i głowa Wam dymi od myślenia o tym, jakim cudem dacie radę zaspokoić wszystkie potrzeby młodego, aktywnego psa, to weźcie głęboki oddech. Mam dla Was rozwiązanie - przedstawiam Wam Noska! To nie jest chwyt marketingowy - Nosek to psiak idealny! Jest dojrzały, spokojny, mądry - zdążył zebrać sporo życiowego doświadczenia. Chociaż jego historia jest smutna i pełna rozczarowań ludźmi i zawiedzionej nadziei to Nosek nie traci pogody ducha, chęci do spokojnych spacerów i odpoczywania u boku swojego człowieka. Nie będzie od Was wymagał wielogodzinnych wędrówek, chociaż nie pogardzi wycieczką do lasu. Haczyk? Nie ma! Nosek to piękny, grzeczny, nie ciągnący na smyczy, zostający sam w domu, jeżdżący autem i dogadujący się z psami IDEAŁ! Zupełnie nie rozumiemy, dlaczego jego promocja stoi w miejscu, a on wciąż czeka na dom... Czas to zmienić! Kliknij w link i poznaj Noska! https://przyjacielepalucha.pl/2024/12/nosek/