Socjalizacja psa – jak zrobić to mądrze? Poradnik opiekuna

Czym jest socjalizacja psa? Co warto wiedzieć o socjalizacji szczeniąt?

Proces socjalizacji to czas, w którym młode osobniki są celowo i pozytywnie eksponowane na różnorodne bodźce społeczne i środowiskowe, takie jak ludzie, inne zwierzęta, dźwięki czy nowe miejsca. Kluczowy okres socjalizacji przypada między 3. a 14. tygodniem życia szczenięcia, kiedy to jego układ nerwowy jest szczególnie podatny na kształtowanie reakcji emocjonalnych i behawioralnych. Odpowiednia socjalizacja w czasie. gdy pies jest najbardziej otwarty, może zapobiec wielu problemom w dorosłym życiu, takim jak lękliwość czy agresja. Badania wykazują, że właściwa socjalizacja psa, czyli zbudowanie bazy pozytywnych doświadczeń z innymi istotami żywymi: ludźmi i zwierzętami oraz światem w młodym wieku, to kluczowy proces w zwiększaniu możliwości radzenia sobie ze stresem. 

W porządku, definicję już mamy. Czym w takim razie NIE jest socjalizacja? Musimy odróżnić ją od habituacji, czyli biernego przyzwyczajania się do otoczenia.

Socjalizacja a habituacja – różnice

Habituacja, w przeciwieństwie do socjalizacji, polega na stopniowym wygaszaniu reakcji na powtarzające się, neutralne czynniki środowiskowe, takie jak odgłosy domowe czy ruch uliczny. Jest to proces pasywny, w którym pies uczy się IGNOROWANIA, ale niekoniecznie RADZENIA SOBIE. W praktyce, skuteczna socjalizacja często wykorzystuje elementy habituacji, jednak kluczowe jest zapewnienie, aby pierwsze doświadczenia z nowymi bodźcami były pozytywne, co zapobiega powstawaniu lęków i fobii w przyszłości. Oznacza to, że wzięcie szczeniaka na rękach do zatłoczonej restauracji w centrum handlowym, gdzie będzie biernie i z przestrachem obserwował wszystko dookoła, nie będzie dobrym sposobem, aby przeprowadzić socjalizację.

Jak W PRAKTYCE powinna przebiegać prawidłowa socjalizacja?

Jest to sztuka szukania złotego środka. Szukamy równowagi pomiędzy zalewaniem bodźcami, czyli wystawianiem na zbyt wiele zbyt trudnych sytuacji zbyt szybko i bez planu na to, jak pomóc psiakowi radzić sobie, kiedy ma kontakt z ludźmi i innymi psami, a trzymaniem go w izolacji za długo, przez co będzie znudzony, sfrustrowany, a następnie przytłoczony światem zewnętrznym.

Brzmi, jak ogromna odpowiedzialność? Dokładnie tak jest, a brak odpowiedniej socjalizacji ma ogromny wpływ na jakość życia. Jednak bez paniki. Jeśli chcesz prawidłowo socjalizować psa po przyjęciu go do nowego domu – czytaj dalej!

Socjalizacja szczeniaka – zacznij jak najwcześniej, aby uniknąć niepożądanych zachowań psa

Okno socjalizacyjne to kluczowy okres wczesnego rozwoju, trwający od około 3. do 14. tygodnia życia. Na tym etapie życia układ nerwowy jest wyjątkowo plastyczny, co oznacza, że w tym czasie pies jest najbardziej otwarty na nowe sytuacje. W tym czasie najłatwiej nauczyć podstawowych komend oraz zacząć socjalizować. Właściwa socjalizacja w okresie szczenięcym, oparta na pozytywnym i stopniowym wprowadzaniu nowych doświadczeń, takich jak poznawanie psa z ludźmi i innymi zwierzętami, czy też ekspozycji na nowe miejsca, jest kluczowa dla zapobiegania problemom behawioralnym w dorosłym życiu psa.

Brak socjalizacji szczeniąt do czasu zakończenia przez nie pełnego cyklu szczepień, czyli około 16. tygodnia, może prowadzić do utraty tego kluczowego okresu rozwojowego. Choć obawy dotyczące ryzyka zakażeń są uzasadnione, wielu ekspertów, w tym American Veterinary Society of Animal Behavior, zaleca rozpoczęcie socjalizacji przed zakończeniem pełnego cyklu szczepień, pod warunkiem zachowania odpowiednich środków ostrożności. ​

Nie mogę powiedzieć Wam, czy wybrać socjalizację, czy kwarantannę. Zalecam natomiast skonsultować się ze specjalistami - zaufanym weterynarzem oraz z dobrym behawiorystą lub zoopsychologiem - i wspólnie ustalić plan działania odpowiedni dla Was.

Moje wskazówki na wyjście z tej trudnej sytuacji:

• Pamiętaj, że o wczesny rozwój szczenięcia powinien dbać hodowca! Wybierz taką hodowlę, fundację lub dom tymczasowy, gdzie nie trzymano miotu w izolacji od świata i gdzie możesz wcześniej poznać maluchy.

• Wczesna socjalizacja to proces, który możesz rozpocząć bez wychodzenia na zewnątrz. Dbaj o doświadczenia sensoryczne w bezpiecznej przestrzeni domu i/lub swojego ogrodu - niech maluch doświadcza różnych powierzchni, pokonuje bezpieczne przeszkody, poznaje świat i obserwuje go podczas zmiennych pór dnia i pogody.

• Rozważ zakup torby socjalizacyjnej do bezpiecznego noszenia, z której zwierzę może się powoli oswajać ze światem, ale jego kontakt z innymi osobnikami będzie pod kontrolą. 

Socjalizacja psa z innymi psami – jak rozpocząć?

Przede wszystkim - z głową! Podstawa to dobrze przemyślany plan socjalizacji. Zanim nowy pupil zawita pod Twój dach, poproś znajomych właścicieli spokojnych, stabilnych psów o pomoc. Jeżeli ich psy są zdrowe, zadbane i zaszczepione oraz odrobaczone, to mogą dość bezpiecznie spotkać się z psim dzieckiem. Pamiętaj, że młodziaki muszą spotykać przede wszystkim dorosłe psy, które będą chciały uczyć je manier i komunikacji z innymi członkami gatunku. Dzikie szaleństwa i przepychanki bez umiaru nie będą już takie urocze, kiedy pupil urośnie!

Dalej – unikaj psich parków, wybiegów i polanek, gdzie wielu opiekunów stoi w miejscu i przygląda się, jak ich podopieczni "się bawią". Dlaczego cudzysłów? Bo tak duże grupy niezbyt dobrze znających się psów najczęściej wcale się nie bawią, tylko rywalizują i gnębią słabsze osobniki - a Twój szczeniak prawdopodobnie będzie tam najsłabszy. Takie sytuacje są stresujące i mogą prowadzić do lęków lub agresji.

Jak powinno więc wyglądać nawiązywanie kontaktu z innymi psami? Zapoznawajcie psa z różnymi, ale ZNANYMI Wam psami i chodźcie na wspólne spacery,  bo spacery to doskonała okazja do oswajania się z nowymi miejscami w towarzystwie starszego kolegi, który pokaże malcowi, jak reagować na różnorodne bodźce, z którymi ten powinien się zapoznać. Dzięki nauce poprzez modelowanie i obserwację młody piesek będzie lepiej przystosowany do życia w ludzkim świecie. 

Socjalizacja psa z ludźmi. Jak przyzwyczajać psa do ludzi?

Tutaj naszą złotą zasadą będzie "bez przesady". Oczywiście to ważne, aby zapoznawać psa z nowym otoczeniem i jego mieszkańcami, ale pamiętajmy, że dotyk obcej osoby raczej nie sprawi mu przyjemności. Postaw się więc w roli adwokata swojego przyjaciela i pilnuj, aby inni szanowali jego granice. Nawet małe, puchate i urocze stworzonko ma prawo przebywać w przestrzeni publicznej bez bycia dotykanym, noszonym i napastowanym. Jeżeli kontakt młodego psa z ludźmi od początku sprowadzi się do głaskania bez możliwości spokojnego obwąchania człowieka, może to prowadzić do problemów behawioralnych. 

Waszym priorytetem powinno być budowanie relacji ze swoim podopiecznym i szanowanie potrzeb psa - także wtedy, kiedy oznacza to asertywność wobec przechodniów. Jeżeli chcemy mieć zrównoważonego psa, który nie skacze na każdego mijanego człowieka, to powinniśmy socjalizować szczeniaka z tymi ludźmi, z którymi powinien zapoznać się dla jego komfortu - bliscy, weterynarz, wąskie grono innych psich opiekunów. Wprowadzanie nowych osób (podobnie jak obcych psów) przeprowadzajmy stopniowo. Możemy także nagradzać czworonoga za spokojne przebywanie w otoczeniu obcych bez konieczności bycia przez nich przytulanym.

Jakich błędów unikać, aby skutecznie socjalizować?

• Pamiętaj, że droga do wychowania psa to proces, który nigdy się nie kończy. 
• Musisz dbać o swojego psa i jego relacje z innymi gatunkami, ludźmi i psami przez całe jego życie. Ciągła, lecz przemyślana socjalizacja psa dorosłego to coś, czego nie powinniśmy zaniedbywać.
• Spacery poza miastem w towarzystwie psich kumpli to doskonała okazja do socjalizacji - znajduj na nie czas.
• Staraj się przyzwyczajać szczeniaka do zabiegów pielęgnacyjnych i medycznych w formie zabawy. Przyzwyczajenie psa do różnych form dotyku ułatwi życie Tobie oraz weterynarzowi. 
• Skupiaj się mniej na nakazach, zakazach i szkoleniu, a bardziej na tym, aby Twój pies doświadczał świata i miał w Tobie wsparcie.
• Unikaj pośpiechu – przemyśl i zaplanuj każdy kolejny etap socjalizacji. 
• Nie traktuj tego, że Twój młody pies potrzebuje Twojej uwagi jako przykrego obowiązku. Posiadanie psa rozpoczyna nowy, ekscytujący etap w Twoim życiu.

Kącik adopcyjny

W artykule o maluchach nie mogło być kącika adopcyjnego z innymi istotami niż te słodziaki!

Poznajcie Bao, Kropelkę i Rosę! Mają około 3 miesięcy i szukają domów za pośrednictwem Stowarzyszenia Cztery Łapy Żuromin. Zainteresowanych adopcją prosimy o wypełnienie ankiety przedadopcyjnej. Kolejność zgłoszeń nie jest istotna – zastrzegamy sobie prawo do wyboru najlepszego domu!

Bao (beżowy) – samiec, ok 2.5 miesiąca, będzie raczej większym psem.

Kropelka (łaciata) – samica, około 3.5 miesiąca, będzie średnia lub większa.

Rosa (brązowo-czarna) – samica, około 3 miesięcy, prawdopodobnie będzie średniej wielkości.