Niewydolność nerek u psa – przyczyny, objawy, leczenie. Czym karmić?

Przyczyny niewydolności nerek u psa

Niewydolność nerek u psa to poważne schorzenie, które może rozwijać się stopniowo i niezauważalnie lub wystąpić jako nagłe i gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia. Uszkodzenie nerek zaburza ich podstawowe funkcje: zdolność do filtracji krwi oraz usuwania toksyn a także możliwość regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej. Przyczyny niewydolności nerek są zróżnicowane i mogą mieć zarówno charakter pierwotny, jak i wtórny.

Najczęstsze przyczyny niewydolności nerek u psa to:

• Choroby wrodzone i genetyczne. Niektóre rasy psów (np. cocker spaniel, bullterrier) są predysponowane do wrodzonych wad nerek, takich jak dysplazja nerek czy torbielowatość, co może prowadzić do przewlekłej niewydolności już we wczesnym wieku.
• Procesy starzenia się. U starszych psów nerki naturalnie tracą zdolność do regeneracji, a ich funkcja stopniowo się pogarsza, co sprzyja rozwojowi przewlekłej niewydolności nerek.
• Przewlekłe choroby nerek (PChN). Długotrwałe stany zapalne, nefropatie lub kamica nerkowa mogą prowadzić do stopniowego uszkodzenia miąższu nerkowego.
• Zatrucia. Spożycie substancji toksycznych (np. chemikaliów zawierających glikol etylenowy, niektórych leków, roślin czy produktów spożywczych szkodliwych dla psa, np. winogron) może prowadzić do ostrej niewydolności nerek.
• Infekcje bakteryjne i wirusowe. Choroby zakaźne, takie jak leptospiroza, mogą bezpośrednio uszkadzać nerki i prowadzić do ostrego lub przewlekłego uszkodzenia ich funkcji.
• Niedokrwienie nerek. Niedostateczne ukrwienie nerek, np. na skutek odwodnienia, wstrząsu czy chorób serca, może powodować ich niewydolność.
• Choroby autoimmunologiczne. Niektóre schorzenia z autoagresji (np. toczeń rumieniowaty) mogą prowadzić do uszkodzenia miąższu nerek.
• Długotrwałe stosowanie niektórych leków. Podawanie niektórych NLPZ czy aminoglikozydów (grupa antybiotyków, które są stosowane w leczeniu ciężkich infekcji bakteryjnych, np. gentamycyna, neomycyna) przez dłuższy czas może mieć działanie nefrotoksyczne i uszkadzać nerki.

Objawy niewydolności nerek u psa

Niewydolność nerek u psa może przebiegać w dwóch formach: ostrej lub przewlekłej. Choć obie prowadzą do zaburzenia funkcji nerek, ich objawy różnią się dynamiką pojawiania się i nasileniem. Znajomość charakterystycznych symptomów pozwala szybciej rozpoznać problem i wdrożyć odpowiednie leczenie.

Ostra niewydolność nerek u psa

Ostra niewydolność nerek (AKI – acute kidney injury) rozwija się nagle, często w wyniku zatrucia, infekcji lub niedokrwienia nerek. Objawy pojawiają się szybko i mają gwałtowny przebieg.

Najczęstsze objawy:

• nagły spadek apetytu lub całkowita odmowa jedzenia,
• wymioty, czasem z domieszką żółci,
• biegunka,
• znaczne osłabienie, apatia,
• bolesność w okolicy lędźwiowej,
• nagłe zwiększenie lub zmniejszenie ilości oddawanego moczu (poliuria lub oliguria),
• odwodnienie (suchy pysk, utrata elastyczności skóry),
• nieprzyjemny zapach z jamy ustnej (amoniakalny oddech),
• w skrajnych przypadkach- drgawki lub zaburzenia neurologiczne.

Ostra niewydolność wymaga natychmiastowej interwencji weterynaryjnej, ponieważ stan psa może szybko się pogarszać.

Przewlekła niewydolność nerek u psa

PChN czyli przewlekła niewydolność nerek to choroba, która rozwija się powoli, najczęściej u starszych psów, i jest skutkiem stopniowego uszkadzania nerek. Objawy mogą być początkowo mało charakterystyczne, przez co choroba długo pozostaje niezauważona.

Najczęstsze objawy:

• wzmożone pragnienie i częste oddawanie moczu (polidypsja, poliuria),
• utrata masy ciała mimo normalnego apetytu,
• zmniejszony apetyt lub okresowa niechęć do jedzenia,
• wymioty, nudności,
• matowa, sucha sierść,
• nieprzyjemny zapach z jamy ustnej,
• osłabienie, senność,
• odwodnienie,
• owrzodzenia jamy ustnej,
• anemiczność (bladość dziąseł).

W przewlekłej niewydolności nerek objawy nasilają się stopniowo wraz z postępem choroby, dlatego regularne badania krwi i moczu są kluczowe dla wczesnego wykrycia problemu.

Jak wygląda i przebiega leczenie nerek u psa?

Leczenie niewydolności nerek u psa zawsze rozpoczyna się od dokładnej diagnostyki, która pozwala określić stopień uszkodzenia organów oraz ewentualne przyczyny choroby. Terapia ma na celu przede wszystkim poprawę funkcji nerek, złagodzenie objawów oraz spowolnienie postępu choroby.

Aby dokładnie zdiagnozować chore nerki u psa konieczne jest przeprowadzenie następujących badań:

• Morfologia i biochemia krwi – ocena poziomu kreatyniny, mocznika, elektrolitów (potasu, fosforu i sodu).
• Ogólne badanie moczu – analiza ciężaru właściwego moczu, obecności białka, glukozy, osadu.
• Pomiar stosunku białka do kreatyniny w moczu (UPC) – pomocne w ocenie białkomoczu.
• USG jamy brzusznej – pozwala ocenić wielkość, kształt i strukturę nerek, wykryć zmiany w ich budowie (np. torbiele, guzy, kamienie).
• Pomiar ciśnienia krwi – nadciśnienie tętnicze często towarzyszy przewlekłej niewydolności nerek.
• Testy na choroby zakaźne – np. leptospiroza.

Terapia farmakologiczna zależy od stopnia zaawansowania choroby i objawów klinicznych. Może obejmować:

• Terapię infuzyjną (kroplówki) – podstawowa metoda leczenia ostrej niewydolności oraz wspomaganie nawodnienia w przewlekłej postaci choroby. Pomaga usunąć toksyny, pozbyć się szkodliwych produktów przemiany materii, przywraca równowagę elektrolitową i poprawia funkcję nerek.
• Leki obniżające ciśnienie krwi – np. inhibitory ACE (enalapryl, benazepril), stosowane przy współistniejącym nadciśnieniu.
• Leki wiążące fosfor – zapobiegają nadmiarowi fosforu we krwi, który przyczynia się do dalszego uszkodzenia nerek.
• Preparaty osłonowe dla przewodu pokarmowego – łagodzą objawy żołądkowo-jelitowe (np. wymioty, nudności).
• Suplementy wspierające funkcje nerek – np. kwasy omega-3, witaminy z grupy B, antyoksydanty.

Oprócz leczenia farmakologicznego, dla zdrowia psa ważne są również:

• Dieta nerkowa – specjalistyczna karma o obniżonej zawartości białka, fosforu i sodu, wzbogacona o niezbędne kwasy tłuszczowe i witaminy. Przykładem mogą być karmy weterynaryjne z linii VetExpert Renal.
• Kontrola masy ciała i poziomu nawodnienia – utrzymywanie optymalnej kondycji psa ma kluczowe znaczenie dla efektywności leczenia.
• Leczenie chorób współistniejących – takich jak cukrzyca, choroby serca czy infekcje, które mogą pogarszać stan nerek.

W przypadku przewlekłej niewydolności nerek leczenie ma charakter długoterminowy i wymaga regularnych kontroli u lekarza weterynarii. Szybka reakcja i kompleksowe podejście mogą znacząco poprawić komfort życia i samopoczucie psa oraz spowolnić rozwój choroby.

VET EXPERT URINOVET DOG - preparat na układ moczowy dla psów

Rokowania - czy możliwe jest wyleczenie?

Rokowania w przypadku niewydolności nerek u psa zależą przede wszystkim od rodzaju i stopnia zaawansowania choroby. Ostra niewydolność nerek, jeśli zostanie wcześnie rozpoznana i jest odpowiednio leczona, może być odwracalna. W wielu przypadkach intensywne leczenie, w tym terapia infuzyjna, przywraca prawidłową funkcję nerek lub pozwala na ich częściowe wyzdrowienie.

W przypadku przewlekłej niewydolności nerek rokowania są mniej optymistyczne. Choroba ma charakter postępujący i nieodwracalny – uszkodzonych tkanek nerkowych nie da się już odbudować. Jednak dzięki odpowiedniemu leczeniu i zmianie stylu życia psa (restrykcyjna dieta, leki, regularna kontrola) możliwe jest znaczne spowolnienie postępu choroby i poprawa jakości życia psa na długi czas.

Co się dzieje, gdy nie leczymy niewydolności nerek?

W organizmie pra zaczynają gromadzić się toksyny. Zaburzone zostaje wydalanie produktów przemiany materii, takich jak mocznik i kreatynina. W zaawansowanym stadium dochodzi do rozwoju groźnego stanu – mocznicy.

Mocznica to zatrucie organizmu własnymi toksynami, które nie są usuwane przez nerki. Objawia się:

• silnymi wymiotami,
• biegunką,
• nieprzyjemnym zapachem z jamy ustnej (amoniakalnym),
• owrzodzeniami błon śluzowych,
• drgawkami i zaburzeniami neurologicznymi,
• skrajnym osłabieniem,
• apatią, niechęcią do jedzenia.

Nieleczona mocznica szybko prowadzi do niewydolności wielu narządów i w konsekwencji do śmierci psa. 

Profilaktyka - jak dbać i zapobiegać chorobom nerek?

Zdrowe nerki to podstawa prawidłowego funkcjonowania organizmu psa. Choć nie na wszystkie przyczyny niewydolności nerek mamy wpływ (np. predyspozycje genetyczne, wiek), odpowiednia profilaktyka może znacznie zmniejszyć ryzyko rozwoju choroby lub opóźnić jej postęp.

Jak dbać o nerki psa?

• Zapewnij czworonogowi stały dostęp do świeżej wody – odpowiednie nawodnienie wspiera prawidłową filtrację nerkową i pomaga usuwać toksyny z organizmu.
• Stosuj zbilansowaną, jakościową dietę – nie przekarmiaj psa, unikaj produktów obciążających nerki (nadmiar soli, białka niskiej jakości, nieodpowiednich przysmaków).
• Uważaj na toksyczne substancje – niektóre leki (np. NLPZ, aminoglikozydy), rośliny czy środki chemiczne mogą mieć działanie nefrotoksyczne. Wszystkie leki powinny być podawane wyłącznie pod kontrolą lekarza weterynarii.
• Chroń psa przed zakażeniami – choroby takie jak leptospiroza mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń nerek. Pamiętaj o szczepieniach i zabezpieczeniu psa przed pasożytami.
• Zadbaj o regularne badania kontrolne – szczególnie u starszych psów oraz ras predysponowanych do problemów nerkowych warto co roku wykonywać badanie krwi, moczu i USG jamy brzusznej.

Rasy predysponowane do problemów nerkowych:

• Cocker spaniel – u tej rasy często występuje dziedziczna nefropatia (Focal Segmental Glomerulosclerosis).
• Bullterrier – predyspozycja do dziedzicznej choroby nerek, szczególnie glomerulopatii.
• Samojed – może chorować na dziedziczną nefropatię.
• Shih tzu – zwiększone ryzyko wrodzonych i nabytych schorzeń nerek.
• Cairn terrier – predyspozycje do dziedzicznej dysplazji nerek.
• Beagle – u niektórych osobników rozpoznaje się dziedziczne schorzenia nerek.
• Doberman pinscher – możliwe występowanie przewlekłej choroby nerek.
• Lhasa apso – podatność na niewydolność nerek, często związana z wiekiem.
• Norweski elkhound – rasa predysponowana do dziedzicznej nefropatii.
• Berneński pies pasterski – zwiększone ryzyko nowotworów, w tym guzów nerek.

Jaka dieta dla psów z chorymi nerkami?

Restrykcyjna dieta jest jednym z ważniejszych elementów leczenia przewlekłej niewydolności nerek. Właściwie dobrana karma pomaga odciążyć nerki, ogranicza gromadzenie toksyn i poprawia samopoczucie pupila.

VET EXPERT RENAL ELIMINATION DOG - dieta dla psów z niewydolnością nerek

Najważniejsze cechy diety nerkowej:

• Obniżona zawartość białka – zmniejsza produkcję toksycznych metabolitów, takich jak mocznik. Ważne jednak, by białko było wysokiej jakości.
• Niska zawartość fosforu i sodu – ogranicza odkładanie się fosforu we krwi i pomaga kontrolować ciśnienie krwi.
• Wzbogacona w kwasy tłuszczowe omega-3 – działają przeciwzapalnie i wspomagają funkcje nerek.
• Odpowiednie poziomy witamin (głównie z grupy B) i antyoksydantów – wspierają metabolizm i neutralizują wolne rodniki.

Doskonałym rozwiązaniem są gotowe karmy weterynaryjne przeznaczone specjalnie dla psów z niewydolnością nerek, np. z linii VetExpert Renal. Zawierają one wszystkie niezbędne składniki odżywcze w odpowiednio zbilansowanych proporcjach, co ułatwia opiekunowi dbanie o dietę chorego psa.

W każdym przypadku zmiana diety powinna być skonsultowana z lekarzem weterynarii, który dobierze odpowiedni rodzaj karmy w zależności od stadium choroby i stanu zdrowia psa.