Walka, ucieczka, zamrożenie, flirt. Poznaj strategie przetrwania psa

Co przychodzi Wam na myśl, kiedy słyszycie "4F"? O ile nie jesteście etologami, ekologami, biologami czy behawiorystami zwierząt zapewne jest to sklep sportowy. Rozczaruję Was - nie będę pisała o promocjach (przynajmniej nie tym razem...). Chodzi oczywiście o survival strategies — walka, ucieczka, zamrożenie i przymilanie/flirt — które są często omawiane w kontekście reakcji układu nerwowego na stres i zagrożenie.

Zrozum strategie przetrwania psa

Klasyczną dychotomię "walki albo ucieczki" po raz pierwszy opisał Walter Cannon na początku XX wieku. W nowszych badaniach psychologicznych, zamrożenie i przymilanie (w psim świecie jako "flirt" lub "friend" - od befriend-, zaś w świecie psychotraumatologii jako "przylgnięcie/przypodobanie się") są omawiane zwłaszcza w kontekście traumy i złożonych reakcji na stres. "Po ludzku" te terminy oznaczają:

• Walka: konfrontacja z czynnikiem zagrażającym, najczęściej związana z agresją.
• Ucieczka: Próba ucieczki przed zagrożeniem.
• Zamrożenie: zatrzymanie ciała w bezruchu, występuje często, gdy inne reakcje nie są możliwe.
• Flirt: Próba zadowolenia, rozweselenia, przypodobania się agresorowi i pokazania siebie jako niegroźnego.

Między innymi psychotraumatolog Peter Walker zasugerował, że niektórzy ludzie, szczególnie ci, którzy doświadczyli traumy w dzieciństwie, mogą rozwijać reakcję, w której próbują "obłaskawić" napastnika. Podobne zachowania u psów były obserwowane i opisywane różnorodną terminologią już wcześniej.

W niektórych źródłach opisujących inne ssaki wyróżnia się strategie przetrwania 5f - fight, flight, freeze, fawn, faint. Elementem dodatkowym jest tzw. "udawanie martwego", coś jak znane i lubiane oposy z filmu Epoka Lodowcowa. Ponieważ u psowatych raczej nie obserwujemy omdlenia w sytuacji zagrożenia nie będzie ono omawiane. 

Zdjęcie 1 i 2 - tzw. wielorybie oko, czyli oko z mocno widocznym białkiem, to jeden z mniej znanych psich sygnałów stresu. 

Strategia przetrwania psa - 4F

W odpowiedzi na zagrożenia psy radzą sobie na różne sposoby, które są oparte na ich instynktach oraz doświadczeniach. Ich reakcje na stres czy niebezpieczeństwo są bardzo podobne do tych, które obserwujemy wśród ludzi. Zwierzęta, podobnie do Homo sapiens, w momencie zaskoczenia zagrożeniem stosują jedną z wyżej wymienionych reakcji automatycznie - wybór nie jest świadomy i mamy na niego niewielki wpływ. Na drodze terapii (zarówno terapii behawioralnej, jak i psychoterapii) możemy nieco modyfikować łańcuch reakcji w stresującej sytuacji, kiedy jest choć chwilę na świadomą ocenę. 

• Walka (fight):

Gdy ucieczka jest niemożliwa, pies może wybrać reakcję obronną, czyli walkę. Może to obejmować warczenie, szczekanie, grożenie zębami, kłapanie pyskiem lub ugryzienia.

• Ucieczka (flight):

Jeśli pies dostrzega zagrożenie, ale nie jest w stanie podjąć walki, może wybrać ucieczkę. Może to być ucieczka do miejsca, które uznaje za bezpieczne, lub po prostu oddalenie się od zagrożenia.

• Zamrożenie (freeze):

W niektórych przypadkach, kiedy pies się stresuje może reagować charakterystycznym unieruchomieniem. Psy zapadają w stan podobny do zamrożenia - unikają kontaktu wzrokowego lub wpatrują się w jeden punkt. Może to być reakcja na silny lęk, ból lub przerażenie.

Zjawisko to jest często obserwowane u psów w sytuacjach traumatycznych, np. po złych doświadczeniach ze strony ludzi oraz w momentach, kiedy stresora nie uda się uniknąć.

• Flirt (fawn):

Flirt jest strategią, w której pies stara się zadowalać potencjalnego agresora, by uniknąć zagrożenia lub konfliktu. W tym przypadku może być nadmiernie uległy, szukać bliskości, chociaż tak naprawdę się boi i nie chce dotyku, szczególnie gdy czuje się niepewnie lub zagrożony.

Często występuje po doświadczeniach traumatycznych. 

Zrozumienie tych reakcji jest niezbędne, szczególnie w pracy z psami, które przeżyły traumy, lub w przypadku takimi o szczególnych potrzebach behawioralnych. W zależności od swojego temperamentu i doświadczeń psy stosują jedną z 4f. Nie bez wpływu są też predyspozycje rasowe, o których dowiecie się więcej z poprzednich artykułów. 

Fight - walka

Wszyscy wiemy mniej więcej jakie zachowania agresywne mogą prezentować psy, a etogram gatunkowy to temat na osobny artykuł. Chciałabym podkreślić jednak, że w tym wypadku mówimy o tzw. agresji lękowej, która jest reakcją na zagrożenie (prawdziwe lub postrzegane) zdrowia i/lub życia. Często to jest automatyzm, ustawienie fabryczne danego układu nerwowego, nie jest więc winą ani działaniem z premedytacją. Z tego względu karanie psiaka w takich sytuacjach jest nie tylko bezcelowe, ale wręcz okrutne, a co najważniejsze - szkodliwe w sensie wychowawczym, ponieważ jedynie potęguje uczucie strachu, które przeżywa zestresowany pies, a co za tym idzie - umacnia go w poczuciu konieczności dosłownej "walki o życie", nasilając agresję i zamykając tragiczne w skutkach koło. 

Zanim machniesz ręką z myślą, że to oczywiste, pomyśl jednak o tym, że nie zawsze może być dla Ciebie oczywiste, co stresuje Twojego psa. Z ludzkiej perspektywy sytuacja, w której znalazł się pies może być zupełnie zwyczajna i codzienna. Jednak w psim umyśle może być przerażająca. Większość psów atakuje zwykle ze strachu licząc na to, że źródło zagrożenia zniknie, lecz mnóstwo osób interpretuje takie zachowania jako próby dominacji (przypominam - teoria dominowania człowieka przez swojego pupila została dawno naukowo obalona!) lub bezpodstawną agresję. 

Przykładowo pies siedzący w niewielkim pokoju z niemal obcymi osobami może się czuć bezbronny i przyparty do muru, kiedy podchodzi do niego mały kosmita wydający wysokie dźwięki i wykonujący nieprzewidywalne ruchy. Właściciel, zamiast zauważyć u swojego pupila pierwsze objawy stresu, widzi uroczą scenkę - dziecko znajomych, którzy przyszli w gości, wyciąga ręce do Azora jako zaproszenie do zabawy i chce go głaskać. Azor zaś przeżywa silny stres i widzi, że zwiększenie dystansu od zagrożenia (jakie w jego umyśle stanowi nieznane dziecko) nie jest możliwe, więc wybiera kolejną opcję - grożenie i/lub gryzienie, żeby się ratować. 

Żeby wesprzeć swojego przyjaciela w sytuacjach stresowych i zapewnić mu uczucie ulgi a co za tym idzie - bezpieczeństwo swoje i otoczenia, konieczne jest chwilowe przyjęcie psiej perspektywy i sposobu widzenia świata. Będzie to dużo bardziej efektywne niż karanie psa i próby wtłoczenia go w ludzkie normy społeczne, co jest z góry skazane na porażkę.

Flight - ucieczka

Skoro już wiemy, że wizyta u weterynarza lub obcy człowiek chcący go głaskać to moment, w którym powinniśmy skupić uwagę na psie, ponieważ przeżywa stres i potrzebuje naszego wsparcia to nie powinno nas dziwić, że czasem pies chce ratować się ucieczką. Jeśli rozpoznajesz u swojego psa tendencję do wpadania w panikę i uciekania na oślep to warto skonsultować się z behawiorystą lub zoopsychologiem, który naprowadzi Was na alternatywne sposoby radzenia sobie ze stresem. 

Freeze - zamrożenie

Na konsultacjach u psów, które się zamrażają (dosłownie lub emocjonalnie) często porównuję takiego psa w bezruchu do tykającej bomby. Zamrożenie w jednej pozycji, udawanie, że nas nie ma i niezwracanie na siebie uwagi umożliwia przetrwanie w środowisku ekstremalnie nieprzyjaznym, ale jest też psychicznie obciążające. To, jaką strategię wybierze pies, który „zamraża się” (czyli wchodzi w stan bezruchu lub unika reakcji), zależy od wielu czynników, ale taki osobnik może być niebezpieczny. Ta reakcja często świadczy o kompletnym przytłoczeniu. Chociaż zamrożenie nie zawsze oznacza, że pies będzie agresywny (niektóre psy potrafią znaczną część życia przeżyć w zamrożeniu lub wybrać ucieczkę), w wielu przypadkach może to być znak, że pies czuje się zmuszony do podjęcia działań w celu obrony. 

• Reakcja na silny stres lub strach u psa. Pies, który nie ma lub w przeszłości wielokrotnie nie miał możliwości ucieczki lub walki, może przestać się poruszać, licząc na to, że zagrożenie minie. To oznacza, że pies znajduje się w stanie silnego napięcia emocjonalnego. Niestety w przypadku np. badania przez lekarza weterynarii często jest to mylone z byciem grzecznym.

• Ograniczenie sygnałów ostrzegawczych psa - W odróżnieniu od psów, które sygnalizują lęk np. poprzez warczenie, grożenie czy sztywność ciała, pies zamrożony w bezruchu może nie dawać takich sygnałów ostrzegawczych. Osoby, które nie znają mowy ciała psa, mogą mylić zamrożenie ze spokojem. To może prowadzić do sytuacji, w której pies niespodziewanie dla laika atakuje, bo wybiera kolejną strategię, gdy frustracja go przerasta.

• Reakcja na traumę lub złe doświadczenia - Psy, które przeszły traumę (np. były źle traktowane przez ludzi, zostały dotkliwie pogryzione przez drugiego psa na spacerze), mogą częściej wchodzić w stan „zamrożenia” jako mechanizm obronny. W takich przypadkach następująca reakcja może być wynikiem odpowiedzi na sytuacje przypominające te z przeszłości.

Jak rozpoznać psa w stanie zamrożenia? Warto zwrócić uwagę na subtelne zmiany w ciele psa:

• Zatrzymanie się w bezruchu
• Unikanie kontaktu wzrokowego: Pies może odwracać wzrok lub starać się unikać patrzenia w oczy.
• Opuszczenie uszu: Uchylenie lub złożenie uszu w kierunku ciała.
• Sztywność ciała: Pies staje się sztywny, zamiera w jednej pozycji.
• Niereagowanie na bodźce zewnętrzne: Pies może ignorować otoczenie, koncentrując się tylko na zagrożeniu. 

Jeśli zauważysz, że pies wchodzi w stan zamrożenia, najlepiej jest dać mu przestrzeń, aby poczuł się bezpiecznie. Unikaj nagłych ruchów i zmuszania do interakcji. Jeśli pies zamraża się w reakcji na określoną osobę, sytuację lub czynność (np. smycz w Twoich rękach), warto sprawdzić, czy nie lepiej będzie zmienić schemat i zminimalizować napięcie, które pies przeżywa. 

Zrozumienie, empatia i odpowiednie zarządzanie sytuacjami, które mogą prowadzić do stresu mają ogromny wpływ na Wasz komfort i bezpieczeństwo.

Fawn - flirt

Odróżnienie flirtu od radości u psa może być trudne, ponieważ oba stany mogą wiązać się z podobną na pierwszy rzut oka mową ciała, jak merdanie ogonem czy wymuszanie dotyku. Jednak te dwie reakcje mają różne podstawy emocjonalne i motywacje, które można dostrzec w zachowaniu psa. Przymilanie, obłaskawianie jest nacechowane negatywnie - strategia ta polega na pokazywaniu się jako mały, słodki, niezagrażający i spełniający oczekiwania, aby uchronić się przed złością i/lub przemocą silniejszego przeciwnika dowolnego gatunku.

Jeśli mieliście wcześniej do czynienia z tzw. people pleasing u ludzi to wiecie, o co chodzi.

Wyobraź sobie moment, kiedy dorosłe psy zaczynają prezentować zachowania szczenięce - kładzenie się na brzuchu, nerwowe oblizywanie swojego pyska lub pyska drugiego psa/ręki albo twarzy człowieka, machanie nie tyle samym ogonem, co całym ciałem przywodzące na myśl wicie się. Te czynności są sposobem na uzyskanie delikatniejszego potraktowania i choć mogą przypominać chęć do zabawy to sygnalizują silne napięcie psychiczne. Sprawdź nasze porady, które pomogą odróżnić te dwa stany:

• Kontekst sytuacyjny

Pies, który flirtuje, najczęściej reaguje na stresujące lub nieprzewidywalne sytuacje - jak obecność osoby, która budzi lęk lub próba uniknięcia złości człowieka. Zwykle w tym przypadku pies stara się spełnić oczekiwania lub szuka akceptacji, aby poczuć się bezpiecznie, poprzez nadmierną uległość, ponieważ boi się, co go czeka, jeśli tego nie zrobi. 

Radość: to szczera reakcja na zabawę, obecność ukochanego przyjaciela, pozytywne doświadczenia (np. jedzenie, spacer) czy nowo odkryte zabawki. Radość jest naturalną odpowiedzią na coś, co sprawia psu przyjemność i nie wiąże się z próbą unikania zagrożenia.

• Postawa ciała. Strategie radzenia związane z "obłaskawianiem" zwiastuje postawa ciała, która jest bardziej wycofana, obniżona, "przepraszająca". Może to obejmować:

Opuszczenie ciała: Pies może zbliżać się z nisko opuszczoną głową i na ugiętych łapach.

Unikanie kontaktu wzrokowego.

Nadmierna uległość: W takiej sytuacji pies może reagować wchodzeniem w pozycje ciała wskazujące na podporządkowanie (np. pełzanie na brzuchu, odsłanianie brzucha, lizanie dłoni lub twarzy)

Radość: W przypadku radości pupil będzie bardziej otwarty, pełen energii i bardziej "rozluźniony". Typowe oznaki radości to merdanie ogonem w sposób entuzjastyczny, płynny, nie zbytnio sztywny. Swobodne, energiczne ruchy bez śladów sztywności

• Kontrolowanie 

Zaspokajanie: niepewność lub próby kontrolowania sytuacji, nawet jeśli pozornie zbliża się, aby go głaskać. W wyniku obawy o przyszłość pies może unikać odpoczynku lub relaksu, starając się dostosować do oczekiwań (np. pozwala się dotykać, ciągle jest blisko) nawet jeśli nie czuje się komfortowo i wolałby odejść. Często jest to wynik strachu.

Radość: W przypadku radości, pies naturalnie reaguje na bodźce, które wywołują u niego przyjemność. Pies w radosnym stanie będzie chętnie angażować się w zabawę, spacer i szukać interakcji, które sprawiają mu radość. Będzie też bardziej otwarty na nowe doświadczenia. 

• Działanie w obliczu zagrożenia

Jeśli pies odczuwa zagrożenie lub niepewność, flirt może objawiać się w próbach uspokojenia osoby/zwierzęcia, których się obawia. Pies może starać się nawiązać kontakt fizyczny, aby uspokoić sytuację, np. lizać dłonie, podchodzić blisko, mimo że nie czuje się całkowicie komfortowo.

Radość nie występuje w trudnych chwilach.

• Długotrwałość reakcji

Niekorzystny styl radzenia sobie może być trwały, zwłaszcza jeśli pies ma poczucie stałego zagrożenia. Pies może wchodzić w ten stan również w sytuacjach codziennych, w których nie jest w pełni pewny swojej pozycji w relacji z opiekunem.

Radość jest zwykle chwilową reakcją na konkretne bodźce, takie jak zabawa, spacer czy interakcja społeczna. Jest to bardziej spontaniczna emocja, która trwa przez krótki czas, ale jest wyraźnie zauważalna w zachowaniu psa.

Zrozumienie tych różnic może pomóc w lepszym odczytywaniu emocji psa i reagowaniu na jego potrzeby. Widząc szczenięce zachowania u naszego dorosłego psa powinniśmy się zastanowić, czy nie jest to próba uniknięcia spodziewanego konfliktu i czy nasza relacja jest dostatecznie dobra i bezpieczna. Ważne jest, aby nie mylić tych dwóch stanów, ponieważ flirt jest wynikiem lęku, obciążą emocjonalnie, a w dłuższej perspektywie prowadzi do pogorszenia relacji z człowiekiem i problemów behawioralnych.

Zdjęcie 3 i 4 - psy, które stosują strategię flirtu mogą pozwalać na dotyk i bliskość, których tak naprawdę nie chcą - świadczy o tym napięcie pyska i ciała utrzymujące się mimo „radosnych” zachowań. 

Dlaczego zrozumienie zachowań psa jest tak ważne?

Empatia i świadomość, czym są strategie omówione w tym artykule to kluczowe aspekty porozumienia się z naszym przyjacielem i zapewnienia mu komfortu oraz bezpieczeństwa. Pomogą również w unikaniu problemów behawioralnych. Oto kilka kluczowych powodów, dlaczego jest to istotne:

• Zapewnienie dobrostanu psa:

Kiedy rozumiemy zachowania psa, łatwiej jest zauważyć jego strach, cierpienie, ból lub niepokój. Wczesne rozpoznanie takich sygnałów pozwala na szybszą interwencję, na przykład poprzez dostosowanie środowiska psa, odpowiednią opiekę weterynaryjną lub pomoc behawioralną. Troska o emocjonalne i fizyczne potrzeby czworonoga wpływa na jego ogólny stan zdrowia i zadowolenie.

• Prewencja problemów behawioralnych:

Psy, które nie mają zaspokojonych potrzeb, mogą wykształcić negatywne reakcje, takie jak agresja czy lękliwość. Jeśli właściciel psa jest w stanie rozpoznać, dlaczego pies reaguje w określony sposób (np. strach przed nieznajomymi, agresja lękowa, jakiś nadmiar lub niedostatek), może wprowadzić stosowne zmiany we wspólnym życiu.

• Wzmacnianie więzi między nami a psem:

Zrozumienie języka ciała (np. sygnałów stresu, szczęścia, zniecierpliwienia) pozwala na budowanie relacji z pupilem, opartej na wzajemnym zaufaniu. Pies, który wie, że jego potrzeby są rozumiane i zaspokajane, będzie czuł się bardziej komfortowo i bezpiecznie w naszej obecności.

• Bezpieczeństwo:

Rozumienie, w jakich sytuacjach pies może poczuć się zagrożony, może pomóc uniknąć niebezpiecznych sytuacji. Na przykład pies, który wykazuje oznaki lęku lub agresji w obecności dzieci, innych psów lub obcych, może stwarzać ryzyko, jeśli nie otrzyma wsparcia w danej sytuacji, a środowisko nie zostanie odpowiednio zmodyfikowane. Właściciel, który rozumie, jakie są przyczyny tego zachowania, może zapobiec problemom i zadbać o bezpieczeństwo.

• Poprawa treningu i edukacji psa:

Rozumienie zachowań psa jest kluczowe w procesie uczenia i socjalizacji. Zrozumienie, kiedy zwierzę jest gotowe do nauki, kiedy jest zestresowane lub zmęczone, pozwala nam wychowywać je odpowiedzialnie.

• Zaspokajanie naturalnych potrzeb psa:

Potrzeby gatunkowe — np. potrzeba eksplorowania, węszenia, kontaktów wewnątrzgatunkowych - są kluczem do utrzymania dobrostanu. Kiedy właściciel rozumie, dlaczego pies wykonuje określone czynności (np. wyszukiwanie resztek jedzenia), może zaoferować alternatywne aktywności, które będą bardziej odpowiednie, np. gry węchowe.

Zrozumienie zachowań psa to klucz do zapewnienia mu szczęśliwego, zdrowego i zrównoważonego życia, co przekłada się na satysfakcjonującą relację między pupilem a jego opiekunem. Każdy pies jest inny, a świadomość jego unikalnych potrzeb i reakcji pozwala na lepsze dostosowanie opieki do jego charakteru.

Zdjecie 5 - prawdziwie radosnego psa poznamy między innymi po rozluźnionym ciele i pysku oraz braku oznak stresu.  

Jak wpływać pozytywnie na zachowanie psa?

Nauka psiej komunikacji jest absolutnie kluczowa w profilaktyce pogryzień, ponieważ pozwala nam lepiej rozumieć emocje i intencje psa, a także przewidywać jego reakcje. Psy nie używają słów, by się komunikować, lecz znajomość ich mowy ciała pozwala je zrozumieć. Jeśli właściciele psów nie potrafią odczytać tych sygnałów, mogą nieświadomie stwarzać sytuacje, w których optymalna strategia jest mocno utrudniona, a konsekwencją jest agresja. Edukacja ludzi jest fundamentem profilaktyki pogryzień, gdyż może zapobiec nieporozumieniom poprzez:

Rozpoznawanie sygnałów ostrzegawczych.

Wczesne rozpoznanie sygnałów ostrzegawczych pozwala na interwencję zanim sytuacja eskaluje do agresji. Przykłady sygnałów stresu u psów:

• Sztywność ciała: Pies, który jest sztywny, może być zaniepokojony.
• Wydawanie dźwięków: Warczenie, piszczenie czy szczekanie mogą sygnalizować, że pies czuje się zagrożony.
• Zamrażanie się (freeze): Pies, który zamiera, może czuć się zagrożony.
• Unikanie kontaktu wzrokowego: Jeśli pies unika patrzenia w oczy i odwraca głowę może być znak, że czuje się niepewnie i chce uniknąć konfrontacji.

Zrozumienie tych sygnałów pozwala na odpowiednią reakcję (np. zmiana kierunku spaceru, oddalenie się od niepokojącej sytuacji), aby pies miał szansę wyregulować się emocjonalnie.

Dostosowanie swoich zachowań

Znając mowę ciała psa, ludzie mogą unikać działań, które stresują zwierzę lub powodują, że czuje się ono zagrożone. Na przykład:

• Niewchodzenie w osobistą przestrzeń psa, jeśli pies daje sygnały, że nie chce interakcji.
• Unikanie gwałtownych ruchów: Jeśli pies wykazuje oznaki niepokoju lub strachu, nagłe i szybkie ruchy mogą wywołać reakcję obronną.
• Unikanie kontaktu fizycznego, jeśli pies nie czuje się komfortowo (np. unika kontaktu wzrokowego, odwraca się, ziewa, oddala).

Czasami pies może poczuć się zagrożony w wyniku nieodpowiednich warunków (np. zbyt duża liczba psów w jednym miejscu, hałas, obce osoby w pobliżu). Jeśli człowiek rozpozna moment, w którym pies zaczyna się stresować, może unikać dalszego pogarszania sytuacji poprzez:

• Zatrzymanie się na chwilę, by uspokoić psa,
• Zmienienie trasy spaceru, jeśli psiak niepokoi się w obecności innych psów,
• Zwiększenie dystansu do bodźca, który wywołuje lęk, aby dać psu przestrzeń do uspokojenia się.

Zbieranie pozytywnych doświadczeń z otoczeniem

Właściwe zrozumienie komunikacji psów pozwala na skuteczną socjalizację, która pozwala psu nauczyć się funkcjonować w naszym świecie.

Zrozumienie przyczyn agresji psa

Psy mogą reagować agresywnie z różnych powodów, w tym:

• Lęk i stres: Właściciele, którzy rozumieją, że agresja może wynikać z lęku, mogą pomóc psu czuć się bezpiecznie, zamiast karać go za agresję.
• Brak zaspokojenia potrzeb: może wywoływać znaczą frustrację prowadzącą do złości.
• Ból lub złe doświadczenia: Jeśli pies reaguje agresywnie z powodu bólu lub traumatycznych przeżyć, ważne jest, aby właściciel nie zmuszał psa do interakcji, które mogą je pogłębić i szukał pomocy specjalistów.

Przewidywanie reakcji psa na konkretne bodźce

Zrozumienie, jak pies reaguje na konkretne sytuacje (np. obcy pies zbliżający się do niego lub głośny dźwięk), pozwala przewidzieć, kiedy pies może poczuć się zagrożony i zareagować odpowiednio wcześniej. Właściciele psów często nie zdają sobie sprawy, że ich pies może być zaniepokojony lub przestraszony, zwłaszcza w nowych sytuacjach (np. w obecności małych dzieci, innych zwierząt lub obcych osób). Znajomość psiej komunikacji pozwala właścicielowi na odpowiednie zarządzanie sytuacją, co pozwala uniknąć przypadkowych pogryzień. Dzieci, które nie rozumieją sygnałów psa, mogą niechcący wywołać agresywną reakcję, np. przez dotykanie psa w sposób, który sprawia mu dyskomfort.

Lepsza jakość życia

Pies, który czuje się rozumiany przez swojego opiekuna i wie, że może liczyć na wsparcie, żyje w bardziej stabilnym i bezpiecznym środowisku. Edukacja w tym zakresie pozwala na budowanie silnej więzi opartej na zaufaniu, co poprawia jakość życia psa i zmniejsza ryzyko problemów behawioralnych.

Nauka psiej komunikacji to podstawowy element profilaktyki pogryzień, udanych adopcji czy zakupów czworonogów i naszej szczęśliwej koegzystencji.

Zdjęcie 6 - sztywne odwracanie głowy to również psi sygnał stresu. 

KĄCIK ADOPCYJNY

Niezależnie od tego, czy wybierasz adopcję, czy psa z hodowli, wybieraj świadomie. Wzajemne dopasowanie jest kluczem do wspólnego szczęścia. Jeśli postanowisz wybrać kundelka, zajrzyj na strony Schronisko Na Paluchu i Fundacja Przyjaciele Palucha i dowiedz się, jak adoptować odpowiedzialnie.

W dzisiejszym artykule słowo „flirt” powtórzyłam wiele razy, zawsze w negatywnym kontekście. Ale przecież wszyscy wiemy, że flirt może też być ekscytujący, wywołujący rumieńce i stanowić początek prawdziwej miłości! A kto wie o tym najlepiej? Tanger! Ten psistojniak to mistrz zakochanych spojrzeń i zdobywca serc wolontariuszek. Od mężczyzn woli kobiety, a kobiety go kochają, ale i mężczyzną nawiąże prawdziwą przyjaźń. Tanger potrzebuje przede wszystkim czasu. Czasu na zbudowanie relacji i zaufania, na przekonanie się, że człowiek czyta jego sygnały i nie chce go skrzywdzić – tak, jak to miało miejsce w przeszłości. Chętnie zamieszka w spokojnej okolicy i zostanie Twoim najwierniejszym przyjacielem. Uwierzcie mi, wiem co mówię – nieładnie jest faworyzować, ale Tanger zajmuje sporo miejsca w moim sercu. Jeśli chcesz, żeby codziennie ktoś patrzył na Ciebie maślanymi oczami to koniecznie zadzwoń do mnie i poznaj Tangerka! Tanger 0868/20 | Schronisko Na Paluchu czeka!

BIBLIOGRAFIA

Bracha, H. S. (2004). Freeze, flight, fight, Fright, faint: Adaptationist perspectives on the Acute Stress Response Spectrum. CNS Spectrums, 9(9), 679–685. https://doi.org/10.1017/s1092852900001954

Coppinger, R., & Coppinger, L. (2002). Dogs: A new understanding of canine origin, behavior, and evolution. University of Chicago Press.

McCarty, R. (2016). The fight-or-flight response. Stress: Concepts, Cognition, Emotion, and Behavior, 33–37. https://doi.org/10.1016/b978-0-12-800951-2.00004-2

McCLOSKEY, L., & WALKER, M. (2000). Posttraumatic stress in children exposed to family violence and single-event trauma. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 39(1), 108–115. https://doi.org/10.1097/00004583-200001000-00023